Umowa zlecenie: zasiłek chorobowy a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Umowa o pracę: zasiłek chorobowy a zaliczka na podatek

Wynagrodzenie chorobowe (określone w art. 92 Kodeksu pracy) za czas niezdolności do pracy przysługuje jedynie osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Nie mają do niego prawa zleceniobiorcy. Nie oznacza to jednak, iż takim „pracownikom” nic się nie należy w okresie choroby. Trzeba tutaj jednak podkreślić, iż od samego zatrudnionego zależy to, czy podczas choroby otrzyma jakiekolwiek świadczenia, czy też nie.

Otóż osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenie należy się od pierwszego dnia choroby zasiłek chorobowy. Świadczenie to przysługuje jednak tylko w sytuacji, gdy osoba taka był objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (nie jest ono bowiem obowiązkowe tak jak ma to miejsce w przypadku zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę). Trzeba także pamiętać, iż prawo do tego zasiłku nabywa się dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Jeżeli zatem zleceniobiorca zachoruje po 90-ciu dniach opłacania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Rodzi się jednak pytanie, jak w takiej sytuacji zleceniodawca powinien rozliczyć jego wynagrodzenie oraz otrzymany zasiłek (np. gdy w danym miesiącu pracownik taki uzyskał wynagrodzenie brutto w wysokości 1 700 zł oraz zasiłek chorobowy w wysokości 600 zł). Jak obliczyć tutaj zaliczkę na podatek dochodowy?

Przychody uzyskane z umowy zlecenie (o ile nie została ona zawarta w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej) zostały zakwalifikowane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, określonej w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof).

Sposób opodatkowania tych przychodów został natomiast określony w art. 41 updof. Przepis ten wskazuje, iż osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa m.in. w art. 13 pkt 8, osobom posiadającym w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy, są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie społeczne, najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej na dany rok.

Należy w tym miejscu jednak dodać, iż świadczenia wypłacane zleceniobiorcy w okresie jego choroby (czyli zasiłek chorobowy) nie mieszczą się w art. 13 pkt 8 updof. Ponadto przytoczony art. 41 nie zawiera dyspozycji dla płatnika do poboru zaliczki na podatek dochodowy od uzyskanych przez zleceniobiorcę przychodów z innych źródeł (czyli m.in. zasiłku chorobowego).

Inaczej jest w przypadku osób zatrudnionych w oparciu umowę o pracę. Tutaj bowiem zgodnie z art. 31 updof pracodawca jest obowiązany jako płatnik obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od niego przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej. Ten przepis jednak także nie tyczy się umów zleceń (co jasno z niego wynika).

W związku z powyższym w przypadku wypłaty osobie zatrudnionej w oparciu o umowę zlecenie zasiłku chorobowego, zleceniodawca nie występuje w roli płatnika i nie jest obowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy. Musi jednak w takiej sytuacji sporządzić informację PIT-8C w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Obowiązek taki wynika z art. 42a updof. W informacji tej wykaże on wypłacony zleceniobiorcy zasiłek, który ten ostatni powinien doliczyć do swoich pozostałych dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych i rozliczyć w zeznaniu rocznym po zakończeniu roku.

Przykład:
U danego pracodawcy podatnik zarobił na podstawie umowy zlecenie w lipcu 2009 r. kwotę 1 700 zł. Otrzymał także zasiłek chorobowy w wysokości 600 zł. Ustalając wysokość zaliczki na podatek dochodowy oraz wynagrodzenia do wypłaty płatnik dokona następujących obliczeń:

• przychód uzyskany z tyt. umowy zlecenie: 1 700 zł
• zasiłek chorobowy: 600 zł
• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 1 700 zł
• składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne – 9,76%, rentowe – 1,5% i chorobowe – 2,45%): 233,07 zł
• podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne:
  1 700 zł - 233,07 zł = 1 466,93 zł
• składka na ubezpieczenie ubezpieczenie zdrowotne:
  9% x 1 466,93 zł = 132,02 zł
  7,75% x 1 466,93 = 113,69 zł
• koszty uzyskania przychodu:
  1 466,93 zł x 20% = 293,39
• podstawa obliczenia zaliczki na podatek dochodowy:
  1 700 zł – 233,07 zł – 293,39 zł = 1 173,54 = 1 174 zł
• zaliczka na podatek dochodowy:
  1 174 zł x 18% = 211,32 zł
• zaliczka podlegająca wpłacie na rachunek urzędu skarbowego:
  211,32 – 113,69 zł = 97,63 = 98 zł
• do wypłaty:
  (1 700 zł + 600 zł) – (233,07 zł + 132,02 zł + 98 zł) = 1 836,91 zł

Ważne!
Nie każdy pracodawca musi wypłacać zasiłek chorobowy. Obowiązek ten tyczy się jedynie tych płatników, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Liczbę ubezpieczonych ustala się co do zasady na dzień 30 listopada poprzedniego roku. W pozostałych przypadkach zasiłek chorobowy wypłaca ZUS.