Nota obciążeniowa: udzielony rabat a obrót VAT

Przeczytaj także: Premia pieniężna to nie wynagrodzenie dla nabywcy

W dniu 9 marca 2009 r. WSA w Warszawie wydał wyrok w takiej właśnie sprawie (sygn. akt III SA/Wa 2866/08). Rozpatrzenie tej sprawy przez WSA było wynikiem odwołania się przez spółkę od niekorzystnej, jej zdaniem, interpretacji wydanej przez fiskusa.

Spółka ta jest dystrybutorem oraz dostawcą sprzętu AGD. W ramach zawartych umów handlowych lub na podstawie odrębnych porozumień wraz z kontrahentami ustalono, że w przypadku przekroczenia określonego poziomu zakupów w danym okresie rozliczeniowym zostanie wypłacony kontrahentowi spółki rabat za realizację planu zakupów. Wszelkie bonusy liczone są jako ustalony procent od sumy wartości netto faktur wystawionych przez spółkę na rzecz kontrahenta w danym okresie rozliczeniowym. W zależności od ustaleń z kontrahentami powyższe bonusy są przyznawane i rozliczane na bazie kwartalnej lub rocznej, po zakończeniu przyjętego okresu rozliczeniowego. Tym samym podstawową przesłanką do otrzymania przez kontrahentów premii od spółki jest dokonanie zakupów produktów oferowanych przez spółkę o wartości przekraczającej ustalony pułap. Udzielane premie nie są związane z żadną konkretną dostawą i w związku z tym spółka nie jest w stanie dokumentować udzielonych premii fakturami korygującymi. Od niektórych kontrahentów spółka otrzymuje noty obciążeniowe niepodlegające opodatkowaniu VAT, dokumentujące otrzymanie premii pieniężnej. Właśnie na tle powyższego stanu faktycznego spółka złożyła wniosek o udzielenie interpretacji w zakresie prawa do zmniejszenia obrotu o rabaty udokumentowane notami obciążeniowymi, pytając fiskusa, czy ma prawo zmniejszyć swój obrót o udokumentowane rabaty (bonusy, premie pieniężne) za dany okres rozliczeniowy na podstawie innego dokumentu niż faktura korygująca (otrzymane od kontrahentów noty obciążeniowe).

Spółka była zdania, że w sytuacji gdy otrzymuje od swoich kontrahentów noty obciążeniowe za wypłacone premie pieniężne, ma prawo uznać, iż następuje obniżenie jej wynagrodzenia za sprzedaż towarów po dokonaniu transakcji. Ekonomicznym rezultatem wypłaconej kwoty jest bowiem zmniejszenie pierwotnego wynagrodzenia spółki z tytułu dokonanej sprzedaży towarów na rzecz kontrahenta. Zdaniem spółki, w przedstawionym przez nią stanie faktycznym, zastosowanie ma art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, który stanowi, że obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont), a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur. Jak wynika z cytowanego przepisu, dokumentowanie rabatów nie musi być koniecznie potwierdzone fakturą korygującą.

W wydanej interpretacji Minister Finansów uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W ocenie fiskusa, w przedstawionym przez spółkę stanie faktycznym, premie pieniężne nie mogą być potraktowane jako rabat, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. Organ stwierdził, że wypłacane przez spółkę premie pieniężne za podjęcie przez kontrahentów różnego rodzaju działań, mających na celu zwiększenie sprzedaży - stanowią wynagrodzenie z tytułu wyświadczonej przez kontrahentów usługi, podlegającej opodatkowaniu VAT, i powinny zostać udokumentowane fakturą na podstawie art. 106 ustawy o VAT. Zdaniem fiskusa otrzymane od kontrahentów faktury VAT stanowią dla spółki podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z nich wynikającego na zasadach i w terminach wynikających z art. 86 ustawy o VAT - z uwzględnieniem wyłączeń, o których mowa w art. 88.

Spółka odwołała się od niekorzystnej decyzji fiskusa i w związku z tym sprawą zajął się warszawski WSA. W wydanym w tej sprawie wyroku sąd uwzględnił skargę spółki. Zdaniem sądu możliwość zmniejszania obrotu na podstawie dokumentu innego niż faktura korygująca wynika z samego brzmienia art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. O ile bowiem przepis ten w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2008 r. mógł powodować konieczność interpretacji i wykładni celowościowej, o tyle w obecnie obowiązującym brzmieniu w sposób jasny i czytelny przedstawia możliwości, jakie przysługują podatnikowi w celu zmniejszenia obrotu. Zgodnie z wykładnią gramatyczną tego przepisu obrót może być zmniejszany w dwojaki sposób, a mianowicie o:

• kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów albo
• kwoty wynikające z dokonanych korekt faktur.

Zdaniem sądu dokonanie korekty faktury nie stanowi jedynej możliwości do zmniejszenia obrotu. Zmniejszenie takie możliwe jest także na podstawie innych dokumentów, które zawierać będą wszelkie dane potrzebne do zobrazowania wysokości udzielonego rabatu. Ustawodawca nie sprecyzował bowiem tego, w jaki sposób i w jakiej formie następować by miało dokumentowanie rabatów, zarówno co do faktu ich udzielenia, jak i co do ich wysokości i przedmiotu. Powyższe stanowisko pozostaje w zgodzie z Dyrektywą 2006/112/WE, która w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu.
Reasumując zgodnie z powyższą dyrektywą, przesłanką wystarczającą do ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób.

Podstawa prawna: art. 29 ust. 4, art. 86, art. 88 ustawy o VAT.

Jak ustrzec się błędu, skoro przepisy ustawy o VAT są niezwykle skomplikowane, a wyjaśnienia organów skarbowych często sprzeczne? Przeczytasz o tym w poradniku „Vademecum VAT”!