Spadek z długami a odpowiedzialność podatkowa

Przeczytaj także: Długi spadkowe: 5 lat na wydanie decyzji o odpowiedzialności podatkowej

W przedmiotowej sprawie podatniczka spadek po zmarłym mężu nabyła na podstawie testamentu z dobrodziejstwem inwentarza. Twierdziła ona, iż odpowiada za zobowiązania podatkowe spadkodawcy do wysokości masy czynnej spadku.

Z powyższym zgodził się urząd skarbowy, wydając decyzję, w której to zobowiązał podatniczkę do zapłaty długów zmarłego w wysokości odpowiadającej wartości przyjętego spadku. W decyzji tej jednak organ podatkowy skupił się jedynie na zaległościach podatkowych zmarłego, pomijając jego inne długi.

Podatniczka od powyższego odwołała się wnosząc o umorzenie postępowania w sprawie odpowiedzialności za długi spadkowe spadkodawcy z uwagi na niewystarczającą ilość czynnej masy spadkowej, z której spadkobierca mógłby zaspokoić należności podatkowe. W odwołaniu podnosiła ona, iż w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza odpowiada za długi spadkowe spadkodawcy do wysokości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (tutaj poprzez sporządzony przez komornika inwentarz). Wartość tego inwentarza jest jednak niższa od wartości długów spadkowych, co urząd skarbowy pominął w swojej decyzji.

Podatniczka wskazała, iż zaspokojenie przez nią roszczenia z tytułu zaległości podatkowych z pominięciem wierzytelności z tytułu kosztów egzekucji, należności alimentacyjnych orasz kosztów pogrzebu ustalonych w spisie inwentarza byłoby naruszeniem art. 1025 kodeksu postępowania cywilnego, który to nakazuje zaspokoić je przed należnościami podatkowymi.

W jej przypadku masy spadkowej nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów egzekucyjnych oraz zobowiązań alimentacyjnych. W związku z tym nie powstaje u niej obowiązek zapłaty zaległych podatków zmarłego męża.

Rozpatrując odwołanie dyrektor izby skarbowej wskazał, iż zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za zaległości podatkowe spadkodawcy tak jak za długi spadkowe, tj. tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Jeśli natomiast długi przekraczają wartość czynną spadku, wierzyciele nie mają możliwości zaspokojenia pełnej kwoty długu. Organ odwoławczy nie ustosunkował się jednak do stawianych zarzutów przez podatniczkę w zakresie kolejności zaspokajania.

W związku z tym podatniczka złożyła skargę do sądu. Ten uznał, iż zasługuje ona na uwzględnienie.

WSA wskazał, iż w sytuacji gdy spadkobierca nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza i wiadomo jest, że istnieją inne długi niż zaległości podatkowe, organ podatkowy nie powinien zobowiązywać go do wpłaty całej kwoty stanowiącej wartość czynnego spadku, lecz poprzestać na orzeczeniu o zakresie odpowiedzialności spadkobiercy za zobowiązania podatkowe spadkodawcy.

Takie rozstrzygnięcie odpowiada postanowieniom art. 100 § 1 O.p., zgodnie z którym organy podatkowe właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy orzekają w odrębnych decyzjach o zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców lub określają wysokość nadpłaty albo zwrotu podatku. naczelnik urzędu skarbowego orzekł o zakresie odpowiedzialności skarżącej, ale dodatkowo zobowiązał ją do zapłaty określonej kwoty i w tej części rozstrzygnięcie zawarte w decyzji tego organu jest wadliwe. W tym samym zakresie wadliwe jest rozstrzygnięcie zawarte także w zaskarżonej decyzji organu odwoławczego, jako że ten nie skorygował błędu organu pierwszej instancji.