Późne zgłoszenie = wyższy podatek od spadku?

Przeczytaj także: Zapis windykacyjny a podatek od spadku

Postępowania spadkowe trwają także latami z innych powodów, w tym z zaniedbań spadkobierców, którzy odkładają to „na potem”. Działanie takie może jednak być dla nich bardzo niekorzystne. A wszystko z uwagi na sposób określenia podstawy opodatkowania tym podatkiem. Stanowi ją wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Co oznacza powyższy zawiły przepis? Przytoczona ustawa nie zawiera definicji nabycia spadku. Jest ona uregulowana w kodeksie cywilnym. Zgodnie z nim spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, a tą z kolei jest data śmierci spadkodawcy. Nie jest tutaj istotna data przeprowadzenia postępowania spadkowego. Czyli przykładowo w sytuacji, gdy spadkodawca zmarł 21 kwietnia 2006 r., a sądowa sprawa spadkowa została przeprowadzona w roku 2009, spadkobiercy nabyli ten spadek już w 2006 r. Do podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn będzie przyjęty stan rzeczy i praw majątkowych z dnia śmierci spadkodawcy.

Wartość tego spadku zostanie natomiast ustalona z dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstanie tutaj natomiast z chwilą przyjęcia spadku (co do zasady spadek przyjmuje się w terminie 6 miesięcy od daty śmierci spadkodawcy). W przypadku orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku jest nią z kolei data uprawomocnienia się tego orzeczenia. Data ta może się zatem znacznie różnić od daty śmierci spadkodawcy (może być dużo późniejsza).

Co to oznacza dla spadkobierców? Opóźnienia w uregulowaniu spraw spadkowych mogą doprowadzić do tego, iż będą oni musieli zapłacić podatek w wyższej wysokości niż, gdyby zrobili to zaraz po śmierci spadkodawcy. Z sytuacją taką mamy do czynienia m.in. w przypadku nieruchomości lub dzieł sztuki, których wartość z czasem wzrasta. Z kolei w przypadku przedmiotów, które z czasem tracą na wartości, będzie zgoła odwrotnie.

Warto także wskazać, iż podstawa opodatkowania powinna uwzględniać stan rzeczy z dnia nabycia. Wydatki ponoszone przez spadkobierców w związku z użytkowaniem i ulepszaniem otrzymanego spadku nie powinny być brane tutaj pod uwagę. Dlatego też (zwłaszcza przy otrzymaniu w spadku nieruchomości) warto gromadzić rachunki i inne dowody dokumentujące działania podjęte przez spadkobierców na danym spadku np. za remonty czy modernizację. Efekty tych działań powinny być bowiem wyłączone przy określaniu wartości rynkowej spadku na dzień powstania obowiązku podatkowego, a co za tym idzie często przyczyniać się będą do obniżenia zobowiązania podatkowego. Pamiętać jednak należy, iż powyższa zasada działa także w drugą stronę, tzn. jeśli wartość spadku zmniejszy się poprzez działania spadkobierców – nie zostaną one wzięte pod uwagę przy określaniu wartości spadku oraz wysokości podatku z tego tytułu.