Umorzenie odsetek a przychód podatkowy poręczyciela

Przeczytaj także: Umorzenie kredytu mieszkaniowego bez podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W zapytaniu wnioskodawca wskazał, iż w dniu 21.01.2008 r. spłacił kredyt, który zaciągnęła jego żona na prowadzoną działalność gospodarczą, a który został przez wnioskodawcę poręczony. Spłata kredytu nie nastąpiła jednak w terminie. Stąd też bank naliczył karne odsetki za zwłokę. Wnioskodawca podpisał z bankiem ugodę, na mocy której zobowiązał się on do spłaty powyższego kredytu w wyznaczonym terminie, a bank do anulowania karnych odsetek. Po spłacie bank umorzył te odsetki w wysokości 28 258,17 zł. Wnioskodawca wskazał także, że od ponad 4 lata mieszka wraz z rodziną w Niemczech gdzie pracuje i rozlicza się z podatku. Na adres ostatniego zamieszkania w Polsce otrzymał jednak 2 PITy-8C. W związku z powyższym zadał on pytanie, czy umorzone odsetki stanowią dla niego przychód podatkowy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) W świetle art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Takimi przychodami są również przychody z tytułu umorzenia części kredytu lub odsetek od kredytu dla kredytobiorcy.

Według art. 876 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.

Poręczenie kredytu bankowego jest praktyką powszechnie stosowaną. W przypadku braku spłat od kredytobiorcy, banki często podpisują ugodę z poręczycielem i zwalniają go z części długu w zamian za częściową jego spłatę. Rodzi to kilka jasno określonych konsekwencji podatkowych. W wyniku zawarcia takiej ugody nie powstaje przychód po stronie poręczyciela. Mimo, że została umorzona część spłat, faktycznie jednak jego majątek nie powiększa się o umorzoną kwotę, gdyż to nie on był kredytobiorcą.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż kredyt był zaciągnięty na działalność gospodarczą przez żonę Wnioskodawcy, Wnioskodawca był zaś poręczycielem tego kredytu. Przedmiotowy kredyt nie został spłacony w terminie i zostały naliczone odsetki karne. Następnie Wnioskodawca podpisał z bankiem ugodę, w wyniku której po spłaceniu kredytu tj. w dniu 21.01.2008 r. bank umorzył odsetki karne, a Wnioskodawca wraz z żoną otrzymali PIT-8C.

W sytuacji opisanej we wniosku, środki pieniężne wynikające z umowy kredytowej otrzymał kredytobiorca, a więc żona Wnioskodawcy, natomiast poręczyciel (Wnioskodawca) zobowiązany był jedynie do spłaty kredytu w sytuacji, gdy nie będzie on spłacany przez kredytobiorcę.

Wobec powyższego, jeżeli bank umorzył poręczycielowi należność w przedmiocie odsetek karnych, to kwota tego umorzenia nie będzie stanowiła przychodu dla poręczyciela, przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. U poręczyciela nie następuje bowiem jakiekolwiek przysporzenie majątkowe na skutek tego zdarzenia. Bank nie wykonał na rzecz poręczyciela nieodpłatnego świadczenia, gdyż nie korzystał on ze środków finansowych pochodzących z udzielonej pożyczki kredytobiorcy. Kwota przedmiotowego umorzenia może stanowić przychód jedynie u kredytobiorcy.

Reasumując, kwota umorzonych odsetek karnych nie stanowi dla poręczyciela przychodu z innych źródeł, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazania umorzonej kwoty wraz z innymi dochodami w zeznaniu podatkowym za dany rok ani w Polsce, ani w Niemczech. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów