Odsetki podatkowe za zwłokę a częściowa wpłata podatku

Przeczytaj także: Skutki spóźnionego obowiązku podatkowego w deklaracji VAT

Przypomnijmy, zgodnie z art. 51 §1 Ordynacji podatkowej zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności jak też niezapłacona w terminie zaliczka na podatek (§ 2 tego przepisu). Ponadto na równi z zaległością podatkową traktuje się także m.in. nadpłatę, jeżeli w deklaracji została wykazana nienależnie bądź w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatku, zwrot podatku – jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy itd. (patrz art. 52 Ordynacji podatkowej).

Od tych zaległości nalicza się co do zasady odsetki za zwłokę od dnia następującego po dniu upływu terminu ich płatności (art. 53 Ordynacji podatkowej). Należy je wpłacać bez wezwania organu podatkowego (art. 55 Ordynacji podatkowej). Stawka odsetek wynosi natomiast 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim (art. 56 Ordynacji podatkowej). W chwili obecnej wynoszą one 10,5% w skali roku.

Wzór naliczania odsetek jest następujący:
(Kz x L x O) / 365 = On = Opz

gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:
Kz - kwotę zaległości,
L - liczbę dni zwłoki,
O - stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym,
365 - liczbę dni w roku,
On - kwotę odsetek,
Opz - kwotę odsetek po zaokrągleniu.

Jak jednak prawidłowo ustalić wysokość należnych odsetek za zwłokę w sytuacji, gdy płatności dokonamy w kilku ratach? Przykładowo podatnik nie uregulował na czas należnego podatku wynikającego z zeznania rocznego PIT-37 w wysokości 4 000 zł za 2008 r.. 15 maja 2009 r. wpłacił kwotę 3 000 zł. Pozostałą część chciałby wpłacić w dniu 25 maja 2009 r. Ile powinna wynieść ta druga wpłata, aby cała zaległość podatkowa wraz z odsetkami została uregulowana?

W sytuacji, gdy dokonałby on wpłaty zaległości 15 maja w pełnej wysokości wraz z odsetkami, sposób ustalenia odsetek byłby prosty. Wystarczy podstawić liczby do powyższego wzoru:

(4 000 x 15 x 10,5) / 365 = 17,26 = 17 zł
Tym samym musiałby wpłacić na konto fiskusa 4 017 zł.

Nasz podatnik uregulował jednak zobowiązanie w dwóch ratach. W takiej sytuacji należy stosować art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej, który mówi, iż jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Stosując ten przepis w naszym przykładzie należy postąpić następująco:

Kwot odsetek za zwłokę na dzień 15 maja 2009 r.:
(4 000 x 15 x 10,5) / 365 = 17,26 = 17 zł

Kwota zaległości podatkowej i odsetek na dzień 15 maja 2009 r.:
4 000 zł + 17 zł = 4 017 zł

Proporcjonalne rozliczenie wpłaty 3 000 zł:
4 017 zł / 4 000 zł = 1,00425,
3 000 zł / 1,00425 = 2 987,30 zł - należność główna
3 000 zł – 2 987,30 zł = 12,70 zł - odsetki

Urząd skarbowy w takiej proporcji zaliczy podatnikowi wpłaconą kwotę odpowiednio na spłatę należności głównej i odsetek za zwłokę. Pozostanie mu zatem do uregulowania jeszcze kwota: 4 000 zł – 2 987,30 zł = 1 012,70 zł plus odsetki za zwłokę.
Wpłacając pozostałą część 25 maja podatnik będzie musiał doliczyć odsetki w wysokości 7 zł.