Pożyczka dla spółki jawnej a przychód wspólników

Przeczytaj także: Umorzenie odsetek/pożyczki od wspólnika spółki osobowej

Art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) wskazuje, że przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej jest wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Oblicza się je zgodnie z art. 11 ust. 2-2b updof, czyli na podstawie cen rynkowych. Przychodem takim w opisywanej sytuacji jest wartość odsetek, jakie spółka musiałaby zapłacić, gdyby zaciągnęła kredyt bankowy w kwocie odpowiadającej otrzymanej pożyczce.

Od powyższej sytuacji występuje jednak pewien wyjątek. Został on określony w art. 21 ust. 1 pkt 125 updof. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z podatku wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów, zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Należy tutaj pamiętać, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że w przypadku spółki niebędącej osobą prawną, podatnikami podatku dochodowego są jej poszczególni wspólnicy, a nie sama spółka. Ich przychody z tytułu udziału w takiej spółce określa się proporcjonalnie do prawa wspólnika w udziale z zysku, a w przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Powyższe zasady mają zastosowanie również do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat, ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki nie będącej osobą prawną (art. 8 ust. 1 i 2 updof).

Zgodnie z powyższym, przychód (w wysokości odsetek, które spółka musiałaby zapłacić w przypadku zaciągnięta tej pożyczki na zasadach rynkowych) z nieodpłatnego świadczenia polegającego na udzieleniu spółce nieoprocentowanej pożyczki przez jednego z jej wspólników, wykażą w odpowiedniej wysokości poszczególni wspólnicy spółki (przy założeniu, że nie ma pomiędzy nimi powiązań rodzinnych opisanych wyżej). Będzie to dotyczyło jednak tylko tych dwóch wspólników, którzy pożyczki w omawianym przykładzie nie udzielili.

Co się zaś tyczy trzeciego ze wspólników, który tę pożyczkę udzielił, przychód taki nie wystąpi. Z podatkowego punktu widzenia jest to bowiem świadczenie „dla siebie samego”. Co za tym idzie, jak potwierdziło Ministerstwo Finansów w urzędowej interpretacji z dnia 4 kwietnia 2002 r. nr PB4/AK-031-23/02, skierowanej do izb i urzędów skarbowych oraz urzędów kontroli skarbowej, u wspólnika takiego nie wystąpi ani przychód z nieodpłatnego świadczenia.

Natomiast gdyby pożyczka taka były oprocentowana, to zapłacone od niej odsetki przez spółkę nie będą u tego wspólnika kosztem uzyskania przychodów. Jak bowiem wskazuje art. 23 ust. 1 pkt 9 updof, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów.