Środki trwałe: wartość początkowa a cena nabycia

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Sposób ustalania wartości początkowej został podany w art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak, zgodnie z tym przepisem, w przypadku nabycia danego środka trwałego w drodze kupna – wartością początkową jest cena nabycia. Przez tą natomiast należy rozumieć kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Jeżeli natomiast nie można ustalić ceny nabycia (art. 22g ust. 8 ustawy), wartość początkową określa się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia zużycia danego środka trwałego (w naszym przypadku samochodu).

Powstaje tutaj jednak pytanie, czy powyższe zasady należy także stosować w sytuacji opisanej we wstępie, tj. gdy pierwotnie dany składnik majątku najpierw został nabyty na cele prywatne, a po pewnym czasie (nawet po kilku latach) przedsiębiorca postanowił przekazać go na cele prowadzonej działalności gospodarczej i ujął jako środek trwały? Czy ma tutaj zastosowanie cena zakupu tego samochodu (jest ona bowiem znana, gdyż przedsiębiorca posiada dowód zakupu) czy też należy wartość początkową ustalić wg cen rynkowych uwzględniając stan i stopień jego zużycia?

Ostatnie interpretacje organów podatkowych wskazują, iż zastosowanie tutaj będzie miał pierwszy z wariantów, czyli ustalenie wartości początkowej wg ceny nabycia. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 09.02.2009 r. nr IPPB1/415-1403/08-2/IF stwierdził, iż art. 22g ust. 8 ustawy stosuje się jedynie w sytuacji, gdy cena zakupu nie jest znana. Gdy natomiast cena zakupu jest znana, należy stosować generalną zasadę określoną w art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy, tj. ustalić wartość początkową środka trwałego nabytego w drodze kupna na podstawie ceny nabycia.

Interpretacja ta nie jest odosobniona. Podobne stanowisko zajął bowiem Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie także w interpretacjach z dnia 28.05.2008 r., nr IPPB1/415-390/08-3/JK, z dnia 15.04.2008 r., nr IPPB1/415-55/08-4/AJ, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 25.07.2008 r., nr IBPB1/415-337/08/WRz (KAN-4053/04/08).

Tym samym obecnie organy podatkowe stoją na stanowisku, iż przekazując prywatne składniki majątku na cele prowadzonej działalności gospodarczej, mimo spadku ich wartości, przedsiębiorcy powinni ustalać jego wartość początkową wg ceny zakupu jeżeli jest ona znana.

Zatem w opisanej we wstępie sytuacji, zgodnie z powyższymi interpretacjami, przedsiębiorca wprowadzając swój prywatny samochód osobowy do ewidencji środków trwałych powinien ustalić jego wartość początkową wg ceny nabycia, czyli w wysokości 60 tys. zł, mimo iż obecna wartość rynkowa tego samochodu kształtuje się na poziomie 25 tys. zł. Od kwoty 60 tys. zł będzie on naliczał odpisy amortyzacyjne, a w przypadku jego sprzedaży, niezamortyzowana część od tej wartości będzie stanowiła koszty uzyskania przychodu.

Powyższe odnosi się nie tylko do samochodów, ale także i innych środków trwałych (komputerów, maszyn produkcyjnych itp.).

Należy jednak mieć na uwadze, iż w omawianej kwestii fiskus nie jest jednomyślny. Przykładowo Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łukowie w postanowieniu z dnia 21.04.2006 r. nr PD/415-20/2006 uznał, iż w takiej sytuacji należy stosować art. 22g ust. 8 ustawy, czyli ustalić wartość środka trwałego wg cen rynkowych uwzględniając jego stan oraz stopień zużycia.