Korekta faktury VAT: potwierdzenie odbioru a VAT należny

Przeczytaj także: SLIM VAT 2: Ujmowanie faktur korygujących in minus przy imporcie usług i WNT

W spornej sprawie spółka wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji w zakresie stosowania przepisów rozporządzenia w sprawie faktur VAT (stan prawny obowiązujący do końca listopada 2008 r.), które to Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją. Spółka wskazała, iż w prowadzonej przez nią działalności gospodarczej dochodzi do zwrotu towarów przez kontrahentów, udzielania rabatów itp. Na powyższe są wystawiane faktury korygujące wysyłane za pośrednictwem poczty. Kontrahenci często nie odsyłają spółce podpisanych kopii faktur jak też nie potwierdzają ich otrzymania w inny sposób. Tym samym spółka zadała pytanie, czy może pomniejszyć swój obrót i VAT należny, gdy takich potwierdzeń nie posiada?

Minister Finansów uznał, że kwoty zmniejszające obrót muszą być odpowiednio udokumentowane. Tutaj udokumentowanie takie należy rozumieć jako posiadanie korekt faktur VAT wraz z potwierdzeniami ich odbioru. Dopiero bowiem takie potwierdzenie powoduje akceptację przez nabywcę zmiany wartości zawartej na fakturze pierwotnej. Organ podkreślił przy tym, iż ustawodawca nie wskazał, w jakiej formie takie potwierdzenie powinno być dokonane. Co za tym idzie, może mieć ono dowolną formę, która pozwoli stwierdzić, iż sprzedawca potwierdzenie otrzymał. Jedynie w przypadku korekty faktury wynikającej ze zwrotu towaru potwierdzenie takie nie jest wymagane i sprzedawca ma prawo obniżyć podatek należny w rozliczeniu za miesiąc, w którym fakturę korygującą wystawił.

Z powyższym nie zgodziła się strona i wezwała organ podatkowy do usunięcia naruszenia prawa wskazując, iż interpretacja została wydana z naruszeniem art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, art. 6 oraz art. 8 k.p.a., art. 8, art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP. Minister Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji i podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Sprawa trafiła do WSA w Warszawie.

Ten w wyroku z dnia 11.03.2009 r., sygn. akt III SA/Wa 3112/08 przyznał rację spółce. W uzasadnieniu sąd podkreślił, iż utrata mocy obowiązującej przepisu § 16 ust. 4 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur VAT (uznanego za niezgodny z Konstytucją przez TK) została odroczona w czasie. Nie oznacza to jednak, iż sąd musi stosować przepis, który orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego został uznany za niezgodny z Konstytucją nawet, gdy Trybunał Konstytucyjny odroczył utratę jego mocy obowiązującej. Jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 23 stycznia 2007r. (sygn. akt III PK 96/06) „odroczenie na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie oznacza, iż przepis uznany za niezgodny z Konstytucją musi być stosowany do daty wskazanej przez Trybunał”.

WSA wskazał, iż w omawianej sprawie istotne są powody, dla których TK odroczył termin utraty mocy tego przepisu. Jak wynika z uzasadnienia wyroku Trybunału, powodem tym nie była ochrona wartości konstytucyjnych, a względy natury pragmatycznej, mianowicie konieczność zapewnienia kontroli rozliczania podatku od towarów i usług. W tej sytuacji, zdaniem WSA, należy przyznać priorytet tej części orzeczenia Trybunału, w której rozstrzygnięto o niezgodności przepisu z ustawą.
Tym samym, w omawianej sprawie, § 16 ust. 4 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur VAT jako niekonstytucyjny, nie powinien być stosowany.