Strata podatkowa a zaliczki na podatek w trakcie roku

Przeczytaj także: Amortyzacja a zarządzanie stratą podatkową

Przepisy regulujące rozliczenie straty podatkowej znalazły się w art. 9 ust. 3-6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazują one m.in., że podatnik ma prawo obniżyć dochód uzyskany z danego źródła o wysokość straty z tego samego źródła, w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.
Tym samym stratę taką rozlicza się przez co najmniej dwa lata.

Z reguły stratę taką uwzględnia się w rozliczeniu rocznym. Należy jednak pamiętać, że przepisy regulujące rozliczenie straty w następnych latach nie wskazują, czy rozliczenia takiego należy dokonać dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego, czy też w jego trakcie. Co za tym idzie, w przypadku braku szczegółowych uregulowań w tym zakresie należy przyjąć, że możliwe jest rozliczenie tej straty zarówno w trakcie roku podatkowego jak i po jego zakończeniu, a wybór stosownej metody zostaje w gestii podatnika.

Ponadto to, w którym okresie rozliczeniowym strata taka zostanie rozliczona, także leży w gestii podatnika. Do niego należy także decyzja, czy stratę tę rozliczy w ramach jednej czy kilku zaliczek. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w piśmie z 22 września 2000 r. (nr PB3-570-IP-722-86/2000). Czytamy w nim, iż: „Jeżeli dochód uzyskany w pierwszym miesiącu roku podatkowego po roku, w którym poniesiono stratę, pozwala na odliczenie 50 proc. kwoty tej straty, podatnik może podjąć decyzję o odliczeniu straty już przy pierwszej zaliczce”

Uwaga!!! – najpierw zeznanie, potem odliczenie

Aby jednak odliczyć stratę za ubiegły rok od dochodu w roku następnym, należy najpierw złożyć zeznanie roczne, w którym strata ta zostanie wykazana. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 lipca 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd 1362/2000), w którym to przychylił się on do stanowiska fiskusa, który zakwestionował postępowanie podatnika polegające na odliczeniu od dochodu za styczeń i luty straty z roku ubiegłego przed złożeniem zeznania rocznego. Sąd uznał, iż podstawę do odliczenia tej straty daje dopiero jej wykazanie w zeznaniu rocznym.

Ponadto obowiązują tutaj także zasady wskazujące, iż w jednym roku można odliczyć jedynie 50% poniesionej straty (niezależnie od tego, czy będzie ona odliczana przez 12 miesięcy, czy jedynie przez kilka a nawet jeden). Pozostałą część można odliczyć dopiero w następnym roku.

A co w sytuacji, gdy podatnik w trakcie roku odliczy stratę z lat ubiegłych, a w ostatecznym rozrachunku za ten rok także poniesie stratę? Czy odliczona strata w trakcie roku przepada?

Nie. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie w informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 05 maja 2004 r. nr PUS.I/423/47/2004 wskazał, iż „W przypadku, gdy podatnik pomimo dokonywania odliczania części straty z lat ubiegłych w trakcie roku podatkowego z dochodu bieżącego (zaliczkowo), w ostatecznym rozliczeniu za ten rok podatkowy nie osiągnął dochodu, lecz stratę, w związku z czym nie będzie mógł skorzystać z odliczenia, nie traci kwoty straty, którą „zaliczkowo” odliczył. Kwota straty, która ostatecznie nie została uwzględniona w zeznaniu rocznym może być odliczona w kolejnych latach podatkowych.”

Co istotne, w takiej sytuacji podatnik nie zaniżył także zaliczek na podatek dochodowy płatnych w trakcie roku (jak wskazują przepisy ordynacji podatkowej, nie tylko sam podatek ale także i zaliczka na podatek może stanowić zaległość podatkową w przypadku niezapłacenia jej w terminie). Zgodnie z przepisami przysługiwało mu tutaj bowiem prawo do obniżenia uzyskanego dochodu w trakcie roku o stratę z lat ubiegłych.