Podatek dochodowy: forma opodatkowania 2009

Przeczytaj także: Nowe możliwości wyboru formy opodatkowania

Zasady ogólne – skala podatkowa

Od początku 2009 r. mają zastosowanie dwie stawki podatku PIT, które wynoszą odpowiednio 18 proc w odniesieniu do dochodów nieprzekraczających kwoty 85 528 zł i 32 proc. od dochodów powyżej tej kwoty. Przy skali podatkowej występuje także kwota wolna od podatku (czyli taka, która nie powoduje obowiązku zapłaty podatku) w wysokości 3 091 zł.

Podatnicy, którzy wybiorą tę formę opodatkowania, mogą także korzystać z różnych ulg i odliczeń podatkowych (np. ulga na Internet, darowizny, ulga na dzieci), czy też rozliczać się wspólnie z małżonkiem bądź w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Tę formę opodatkowania mogą wybrać wszyscy podatnicy. Jej wadą jest jednak to, iż jest ona dużo bardziej skomplikowana od form zryczałtowanych. Podatnicy ustalają bowiem należny fiskusowi podatek na podstawie uzyskanego dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania. W związku z czym muszą prowadzić odpowiednie ewidencje umożliwiające ustalenie tego dochodu. Jest nią podatkowa księga przychodów i rozchodów lub księgi handlowe, a także inne ewidencje pomocnicze (np. ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych). Ponadto należy pamiętać, iż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera szereg wyjątków w zakresie określenia tego, co może być uznane za koszt uzyskania przychodu (art. 23 tej ustawy).

Dodatkowo, w przypadku osiągania przez podatnika dochodów z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania jest suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów opodatkowanych wg skali podatkowej. Przypomnijmy, że wszystkimi źródłami przychodów opodatkowanych PIT są:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta,
• działalność wykonywana osobiście,
• pozarolnicza działalność gospodarcza,
• działy specjalne produkcji rolnej,
• najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą,
• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych,
• odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów – jeżeli zostało ono dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a także innych rzeczy – jeżeli ich zbycie zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany,
• szeroko rozumiane inne źródła.

Rozliczenie podatku

Podatnicy, którzy wybrali tę formę opodatkowania, są obowiązani do samodzielnego ustalania i wpłacania w ciągu roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy (za okresy miesięczne lub kwartalne), a po zakończeniu roku, do sporządzenia zeznania rocznego do 30 kwietnia następnego roku.

Od podstawy opodatkowania mają prawo odjąć w pierwszej kolejności zapłacone w danym roku składki na ubezpieczenie społeczne za siebie oraz osób współpracujących. Sam podatek natomiast pomniejszają o zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne (przy czym należy pamiętać, iż składkę tę odprowadzamy w wysokości 9 proc., a od podatku możemy odliczyć jedynie 7,75 proc.).

Należy także pamiętać, iż składki ZUS podlegają odliczeniu od dochodu, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od innych dochodów/przychodów.