Odpowiedzialność prezesa za długi podatkowe spółki

Przeczytaj także: Postępowanie i decyzja podatkowa wydane na złego podatnika

Osoby zasiadające w zarządzie ponoszą odpowiedzialność za zaległości podatkowe w bardzo szerokim zakresie (art. 107 § 2 ordynacji). Odpowiadają za podatki (np. zaliczki od wynagrodzeń dla pracowników), których spółka jako płatnik nie pobrała, a także te które co prawda pobrała, lecz nie wpłaciła do urzędu skarbowego, odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, niezwrócone w terminie zaliczki VAT naliczonego oraz oprocentowanie tych zaliczek, a także koszty postępowania egzekucyjnego.

Ogólna zasada jest taka – za zobowiązania podatkowe odpowiada wyłącznie podmiot, którego one dotyczą (w tym przypadku będzie to spółka). Od tej zasady są jednak wyjątki, a jednym z nich jest sytuacja, gdy spółka nie jest w stanie sama uregulować należności. W takim przypadku osoby zasiadające w zarządzie odpowiadają za jej zaległości podatkowe na podstawie tzw. odpowiedzialności podatkowej osób trzecich. [Podstawa prawna: Odpowiedzialność podatkową członków zarządu reguluje ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 1997 r. nr 137, poz. 926 z późn. Zm), zwana dalej ordynacją.]

W celu dokonania oceny, czy istnieje podstawa do pociągnięcia prezesa do odpowiedzialności, warto wiedzieć, kiedy mamy do czynienia z zaległością podatkową. Według definicji zaległością podatkową jest podatek, który nie został zapłacony w terminie płatności (art. 51 ordynacji), przy czym należy pamiętać, że według ordynacji zaległością podatkową jest także niezapłacona w terminie płatności zaliczka na podatek lub rata podatku, a także należność z tytułu podatków, zaliczek i rat na podatki, której spółka nie wypłaciła jako płatnik.

Na równi z zaległością podatkową traktuje się także (art. 52 ordynacji):

1. Nadpłatę, która spółce się nie należała; jeżeli w zeznaniu lub deklaracji spółka wykazała nadpłatę, wówczas organ podatkowy nadpłatę spółce:
   • zwróci lub
   • zaliczy na poczet zaległości podatkowych (bieżących lub przyszłych). Jeśli następnie okaże się, że nadpłata była niezależna lub niższa, niż zostało to wykazane w deklaracji, otrzymany przez spółkę zwrot lub zaliczenie na poczet innych zobowiązań podatkowych są zaległością podatkową;
2. Zwrot podatku otrzymanego przez spółkę nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej albo taki, który został zaliczony na poczet innych zobowiązań podatkowych , chyba że członek zarządu wykaże, że nastąpiło to nie z jego winy;
3. Wynagrodzenie płatnika (czyli spółki) z tytułu terminowego odprowadzania zaliczek na podatek, które zostało pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej;
4. Oprocentowanie nienależnej nadpłaty lub zwrotu podatku.

Odpowiedzialność ponosi członek zarządu wyłącznie wtedy, gdy zaległość spółki istnieje naprawdę – jeśli więc okaże się, że spółka nie ma zaległości podatkowej (np. wygra spór z fiskusem), to nie będzie mowy o jego odpowiedzialności.

Prezes może zostać pociągnięty do odpowiedzialności osobistej za zobowiązania podatkowe spółki powstałe w czasie, kiedy zasiadał w zarządzie. Odpowiedzialność ta jest nieograniczona: odpowiada całym swoim majątkiem, czyli zarówno tym, który posiada w chwili egzekucji, jak i majątkiem, który uzyska ewentualnie w przyszłości.