Podwyższone zryczałtowane koszty uzyskania przychodów

Przeczytaj także: Kiedy podwyższone koszty uzyskania przychodów?

Zgodnie z art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej wynoszą w 2008 r. 139,06 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1 668,72 zł, jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. Koszty te nie mogą przekroczyć łącznie kwoty 2 502,56 zł za rok podatkowy w przypadku, gdy pracownik uzyskuje przychody równocześnie z więcej niż jednego stosunku pracy.

Aby zakład pracy mógł zastosować podwyższone koszty uzyskania przychodów w odniesieniu do ustalania zaliczki na podatek dla danego pracownika, ten ostatni musi mu złożyć stosowne oświadczenie (PIT-2), z którego będzie wynikać, że jego miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której zakład pracy się znajduje (art. 32 ust. 5 updof). Warto w tym miejscu wspomnieć, że raz złożone oświadczenie wywołuje skutki podatkowe także w latach następnych aż do jego odwołania (art. 32 ust. 3a updof).

Po złożeniu powyższego oświadczenia zakład pracy uwzględnia przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy podwyższone koszty uzyskania przychodu bez względu na to, jakim środkiem transportu pracownik do pracy dojeżdża oraz na odległość pomiędzy miejscowością zamieszkania pracownika a miejscowością, w której mieści się zakład pracy. Bez znaczenia pozostaje tutaj także liczba przepracowanych dni w miesiącu czy wymiar zatrudnienia pracownika (cały etat, ¾ etatu, pół etatu itd.).

Jak wskazano wyżej, podstawowym warunkiem stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów jest to, iż zakład pracy musi się mieścić poza miejscem zamieszkania pracownika.

Zgodnie z art. 25 kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania jest natomiast miejscowość, w której pracownik przebywa z zamiarem stałego pobytu. Nie należy go utożsamiać z miejscem zameldowania. To może bowiem różnić się w stosunku do miejsca faktycznego zamieszkania. Warto tutaj podkreślić, że przez miejsce zamieszkania należy rozumieć miejscowość, a nie konkretny adres, pod którym mieszka pracownik. Przy określaniu miejsca zamieszkania istotne jest faktyczne przebywanie w danej miejscowości oraz wola przebywania w niej.

Wątpliwości w zakresie ustalenia, czy podatnikowi przysługują podwyższone koszty uzyskania przychodu, występują w sytuacji, gdy miejsce wykonywania pracy jest różna od siedziby pracodawcy. Niestety art. 22 ust. 3 updof nie wskazuje, co należy rozumieć pod pojęciem „zakład pracy”. W praktyce przyjęło się stosowanie w tej sytuacji wykładni celowościowej. Zgodnie z nią, jeżeli pracownik faktycznie dojeżdża do pracy w innej miejscowości, to bez względu na to, gdzie mieści się siedziba pracodawcy, podwyższone koszty uzyskania przychodów mu przysługują, oczywiście o ile nie otrzymuje dodatku za rozłąkę.

Jeżeli pracownik pozostaje w więcej niż jednym stosunku pracy, a zakłady pracy mieszczą się poza jego miejscem zamieszkania, ma on prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w każdym z tych zakładów pracy (gdy nie otrzymuje z tych zakładów dodatku za rozłąkę oraz złożył stosowne oświadczenia). Należy jednak pamiętać o górnym limicie wysokości tych kosztów, który w roku 2008 wynosi 2 502,56 zł. Ograniczenia tego dokonuje jednak pracownik w zeznaniu rocznym. Ponadto, jeżeli zakład pracy mieści się poza miejscem zamieszkania pracownika, a ten nie złożył pracodawcy stosownego oświadczenia, przez co są mu naliczane zwykłe koszty uzyskania przychodu, ma on prawo uwzględnić podwyższone koszty uzyskania przychodów w składanym zeznaniu rocznym.