Umorzenie udziałów bez wynagrodzenia a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Darowizna i umorzenie udziałów: koszty w podatku dochodowym

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W zapytaniu podatniczka wskazała, że jest właścicielką udziałów w spółce z o.o. Jej udziały mają zostać umorzone. Może to zostać przeprowadzone bez wynagrodzenia zgodnie z art. 199 §3 Kodeksu spółek handlowych. W związku z powyższym zadała ona pytanie, czy takie umorzenie spowoduje po jej stronie powstanie dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem podatniczki zawartym we wniosku i na podstawie art. 14c §1 Ordynacji podatkowej odstąpił od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska podatniczki. A stanowisko to jest następujące:

„(…) Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z nieodpłatnym umorzeniem udziałów w spółce nie powstanie dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Zainteresowanej, pomimo faktu, iż w przypadku powstania obowiązku podatkowego w związku z umorzeniem udziałów spółka pełnić będzie rolę płatnika zobowiązanego do poboru podatku, przysługuje Jej prawo, jako podatnikowi (podmiotowi zainteresowanemu, w rozumieniu art. 14b Ordynacji podatkowej), do wystąpienia z wnioskiem o wiążącą interpretację przepisów w opisanym wyżej stanie faktycznym. Powstanie obowiązku podatkowego w powyższej sytuacji będzie miało wpływ na przyszłe decyzje dotyczące planowanego umorzenia.

Ciężar ekonomiczny podatku spoczywać będzie bowiem na podatniku, czyli udziałowcu spółki.

Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwanej dalej updof, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji).

Z powyższego przepisu wynika, iż dochód z umorzenia udziałów jest na gruncie updof, opodatkowany na zasadach przewidzianych dla dochodów (przychodów) z udziału w zyskach osób prawnych. Z przepisu tego wynika ponadto, iż opodatkowaniu podlega dochód faktycznie uzyskany przez podatnika.

Na gruncie powołanego przepisu updof, należy zatem stwierdzić, iż w sytuacji, gdy w wyniku umorzenia, w trybie przewidzianym w art. 199 § 3 Kodeksu spółek handlowych nie jest wypłacane wynagrodzenie na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane, po stronie tego wspólnika nie dojdzie do powstania dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podatnik nie otrzymuje bowiem w związku z umorzeniem wynagrodzenia, zgodnie zaś z powołanym przepisem updof, w przypadku umorzenia udziałów, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód faktycznie uzyskany.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w omawianej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 19 updof, przyznający prawo organom podatkowym do szacowania dochodu podatnika. Zgodnie z tym przepisem, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.