Likwidacja spółki: obowiązki podatkowe i księgowe

Przeczytaj także: Ustawa o rachunkowości: odpisy aktualizujące zmorą firm?

Jak widać, w tabeli często pojawia się art. 29 uor. Podsumowując, trzeba zatem dokonać następujących czynności:

• wyceny aktywów jednostki po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości,
• utworzyć rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności.

Zasady wyceny majątku spółek w likwidacji wynikają również z art. 281 § 1-3 ksh. Zgodnie z tym przepisem, likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji, przyjmując składniki aktywów według ich wartości zbywczej. Niestety ani w Kodeksie spółek handlowych, ani w ustawie o rachunkowości nie wskazano, w jaki sposób ustala się tę wartość. W interpretacjach przyjmuje się zazwyczaj, że wartość zbywcza jest tożsama z ceną sprzedaży netto, a zatem stanowi możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę sprzedaży, bez VAT i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Trzeba zauważyć, że gdy nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy (art. 28 ust. 5 uor).

Wycena aktywów według cen sprzedaży netto wynika z odmiennego przeznaczenia tych składników w jednostkach w stanie likwidacji. Aktywa jednostek kontynuujących działalność mogą dostarczać korzyści ekonomicznych w drodze ich użytkowania lub sprzedaży. Jednostki w likwidacji zazwyczaj pozbywają się majątku, co oznacza, że wartość użytkowa ma marginalne znaczenie. Innymi słowy, otwarcie likwidacji zasadniczo zmienia dotychczas stosowane zasady wyceny, ponieważ następuje odejście od wartości historycznej (ceny nabycia, koszt wytworzenia). Konieczne jest zatem, aby prześledzić przykład liczbowy obrazujący zasady aktualizacji wartości majątku w związku z otwarciem likwidacji.

Przykład
Wspólnicy spółki przemysłu drzewnego z o.o. 30 maja 2008 r. powzięli uchwałę o likwidacji jednostki. W związku z tym na 29 maja 2008 r. należy sporządzić bilans, wyceniając aktywa według cen sprzedaży netto (wartości zbywczej).

Dane o wybranych aktywach spółki są następujące:

• licencja na oprogramowanie kadrowo-płacowe (z warunków licencji wynika, że prawa do oprogramowania są niezbywalne, wartość początkowa: 5.000 zł, dotychczasowe umorzenie: 1.000 zł, odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości: 0 zł) wartość księgowa: 5.000 zł – 1.000 zł = 4.000 zł, cena sprzedaży netto: 0 zł. Odpis aktualizujący na 29 maja 2008 r. wynisie: 4.000 zł – 0 zł = 4.000 zł,
• piła taśmowa automatyczna (wartość początkowa: 100.000 zł, dotychczasowe umorzenie: 10.000 zł, odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości: 5.000 zł) wartość księgowa: 100.000 zł – 10.000 zł – 5.000 zł = 85.000 zł, cena sprzedaży netto: 70.000 zł (ustalona na podstawie cen w ogłoszeniach zamieszczanych w czasopismach branżowych oraz na aukcjach internetowych wynosi 72.000 zł, koszty związane ze sprzedażą oszacowano na 2.000 zł, stąd: 72.000 – 2.000 zł = 70.000 zł); odpis aktualizujący na 29 maja 2008 r. wyniesie: 85.000 zł – 70.000 zł = 15.000 zł,
• środki pieniężne na rachunkach bankowych: 15.000 zł (trudno mówić o cenie sprzedaży netto, należy posługiwać się ich wartością nominalną). Odpisu nie tworzy się.