Jakie powinny być sprawozdania finansowe?

Przeczytaj także: Spółka jawna: sprawozdanie finansowe do KRS?

Sporządzanie sprawozdań finansowych w większości krajów na świecie, również w Polsce, uregulowane jest przepisami prawa. W tym zakresie obowiązują przepisy zawarte w ustawie o rachunkowości (ustawa z dnia 29.9.1994 r. o rachunkowości, Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, ze zm.), których celem jest ograniczenie dowolności struktury rocznego sprawozdania oraz treści poszczególnych elementów sprawozdań.

Cechy jakościowe sprawozdań finansowych można w zasadzie ująć w dwie oddzielne grupy jako:

1. ogólne cechy jakościowe sprawozdań finansowych,
2. cechy wynikające ze stosowania nadrzędnych zasad rachunkowości.

Do ogólnych cech jakościowych sprawozdań finansowych zaliczyć można (na podstawie: „Nowoczesne zarządzanie finansami” Haliny Buk, C.H. Beck, 2006):

• przydatność,
• wiarygodność,
• neutralność,
• kompletność,
• porównywalność,
• zrozumiałość.

Przydatność sprawozdawczości finansowej jest uzależniona od charakteru danych oraz ich istotności. Informację można uznać za istotną, jeżeli wywiera wpływ na decyzje podjęte przez użytkowników sprawozdań, dotyczące przyszłych zdarzeń lub powoduje korektę uprzednio dokonanych działań. Tym samym o istotności informacji decyduje jej znaczenie i charakter. Istotność informacji pozwala na korzystanie z kilku sprawozdań finansowych jednocześnie, przy jednoczesnym zachowaniu odrębności pozycji znaczących.

Za wiarygodne sprawozdanie finansowe można uznać takie, które jest wolne od błędów materialnych. Wiarygodne sprawozdanie finansowe powinno zatem zawierać informacje prawdziwie odzwierciedlające operacje gospodarcze, zgodnie z ich treścią ekonomiczną. O tym, czy sprawozdanie finansowe jest wiarygodne, w zasadniczej mierze decydują zastosowane przy jego sporządzeniu nadrzędne zasady rachunkowości.

Neutralność (obiektywność) wymaga, by sprawozdanie finansowe było wolne od stronniczości, to znaczy — nie wywierało wpływu na użytkowników poprzez celową selekcję lub formę prezentacji.

Kompletne sprawozdanie obejmuje całość składników majątkowych, kapitałów oraz wszystkie operacje wynikowe. Kompletność wymaga ujęcia wszystkich rozpoznanych i przewidywanych zjawisk gospodarczych, które wchodzą w zakres tematyczny sprawozdania. Brak istotnych szczegółów dotyczących zdarzeń gospodarczych oznacza niekompletność informacji i tym samym jej niewiarygodność. Cecha ta ściśle wiąże się z istotnością, która jest jedną z nadrzędnych zasad rachunkowości. Zatem sprawozdanie finansowe, zwłaszcza sprawozdanie pro forma, z jednej strony powinno zawierać tylko istotne informacje, a z drugiej — powinno spełnić wymóg kompletności.

Porównywalność sprawozdań finansowych w znacznym stopniu decyduje o ich użyteczności. Możliwość porównania danych stanowi dodatkowe źródło informacji wykorzystywane przez decydentów. Dane sprawozdawcze mogą być porównywane zarówno w czasie, jak i w przestrzeni. Porównania w czasie pozwalają określić trendy zjawisk ekonomicznych (kierunek i tendencję rozwoju).