Progi podatkowe: przekroczenie a zmiana stawki podatku

Przeczytaj także: Umowa zlecenie z obywatelami UE w podatku dochodowym

Art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) wskazuje, że zakłady pracy jako płatnicy obowiązane są obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od nich przychody m.in. ze stosunku pracy. Sposób ustalania tych zaliczek został podany w art. 32 updof. Ust. 1 tego przepisu wskazuje, że powyższe zaliczki za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:

1. za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali - 19% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
2. za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę, o której mowa w pkt 1 - 30% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
3. za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę drugiego przedziału skali - 40% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Płatnik musi zatem pamiętać o tym, aby przy ustalaniu zaliczki od wynagrodzenia pracownika zastosował właściwą stawkę podatku. Jest to szczególnie istotne w chwili, gdy wynagrodzenie pracownika przekracza górną granicę danego progu podatkowego. W takiej sytuacji, jak podano wyżej, w miesiącu przekroczenia tej granicy płatnik oblicza zaliczkę na podatek wg dotychczasowej stawki, a dopiero do wynagrodzenia za kolejny miesiąc stosuje wyższą stawkę na podatek.

Od powyższego istnieje jednak pewien wyjątek. Zgodnie z art. 32 ust. 1a updof, jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem bądź na zasadach określonych dla osób samotnie wychowujących dzieci, a za rok podatkowy przewidywane, określone w oświadczeniu:

1. dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej - zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 19% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej,
2. dochody podatnika przekroczą górną granicę pierwszego, drugiego lub trzeciego przedziału skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej lub dochody małżonka mieszczą się w niższych przedziałach skali - zaliczki wynoszą:
   a) za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę drugiego przedziału skali - 19 % dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
   b) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód podatnika przekroczył kwotę, o której mowa w lit. a) - 30 % dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
   c) za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód podatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę trzeciego przedziału skali - 40 % dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Powyższe zasady płatnik stosuje od miesiąca następującego po tym, w którym pracownik złożył mu stosowne oświadczenie

Przykład: Pan Piotr jest zatrudniony w firmie X na podstawie umowy o pracę od stycznia 2008 r. Jego wynagrodzenie miesięczne wynosi 7 000 zł brutto. Zakład pracy mieści się poza miejscem jego zamieszkania, tym samym przysługują mu miesięczne koszty uzyskania przychodu w wysokości 139,06 zł. Pan Piotr złożył płatnikowi oświadczenie upoważniające do pomniejszania zaliczki miesięcznej o kwotę zmniejszającą podatek w pierwszym progu skali podatkowej (48,90 zł miesięcznie).

Jego dochody przekroczą górną granicę pierwszego progu podatkowego w miesiącu sierpniu. Tym samym od września pracodawca będzie naliczał zaliczkę na podatek dochodowy wg 30% stawki podatku. W tym miesiącu przy ustalaniu zaliczki zakład pracy dokona następujących obliczeń:

• Przychód pracownika (i podstawa naliczania składek ZUS): 7 000 zł
• Składki ZUS pracownika (emerytalne, rentowe, chorobowe): 959,70 zł
• Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 6 040,30 zł
• Składka na ubezpieczenie zdrowotne: 543,63 zł (w tym podlegająca odliczeniu od podatku: 468,12 zł)
• Koszty uzyskania przychodu: 139,06 zł
• Podstawa naliczenia zaliczki na podatek dochodowy: 5 901 zł (7 000 zł - 959,70 zł - 139,06 zł)
• Zaliczka na podatek dochodowy: 1 721,40 zł ((5 901 zł x 30%) - 48,90 zł)
• Zaliczka podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego: 1 253 zł (1721,40 zł - 468,12 zł)
• Do wypłaty: 4 243,67 zł (7 000 zł - 959,70 zł - 543,63 zł - 1 253 zł)

W miesiącu sierpniu natomiast (czy przed zmianą stawki podatku) wynagrodzenie Pana Piotra do wypłaty wyniosło 4 892,67 zł, a zaliczka na podatek podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego wyniosła 604 zł