Śmierć podatnika a podatek od umorzonej pożyczki

Przeczytaj także: Umorzenie kredytu mieszkaniowego bez podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W zapytaniu wskazano, że w 2007 r. Pani M S wystąpiła do spółdzielni z prośbą o umorzenie jej pożyczki mieszkaniowej z ZFŚS w związku z nieuleczalną chorobą. Zmarła ona w lutym 2008 r. a zarząd związków zawodowych, które działają przy spółdzielni, podjął decyzję o umorzeniu pożyczki w marcu 2008 r. Pani M S pozostawiła męża oraz dziecko uprawnione do renty rodzinnej. Zadano zatem pytanie, jak należy prawidłowo opodatkować umorzoną pożyczkę po zmarłym pracowniku, czy będzie ona podstawą naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, czy będzie długiem spadkowym i czy w związku z tym wnioskodawca obowiązany jest do sporządzenia informacji PIT-8C? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), prawa i obowiązki zmarłego przechodzą z chwilą śmierci na spadkobierców. Z kolei w myśl art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w momencie, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki lub jej części. Przy czym w przypadku umorzenia pożyczki za życia pracownika wartość umorzonej pożyczki stanowi przychód pracownika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli umorzenie pożyczki następuje po śmierci pożyczkobiorcy (pracownika), a w regulaminie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych lub w umowie o udzielenie pożyczki zawarto zapis o obowiązku uregulowania niespłaconych rat pożyczki przez spadkobierców (w tym współmałżonka) po śmierci pożyczkobiorcy, to udzielona pożyczka umorzona zostaje spadkobiercy, a nie pracownikowi. W tej sytuacji przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskuje spadkobierca, przejmujący obowiązki dłużnika. Zatem w przypadku, gdy po śmierci pożyczkobiorcy, dochodzi do umorzenia pożyczki spadkobiercy, który przejął obowiązki dłużnika, u tego spadkobiercy powstaje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten odpowiada wartości umorzonej pożyczki.

Natomiast w sytuacji, gdy żadne zapisy nie precyzują obowiązku uregulowania niespłaconych rat pożyczki przez spadkobiercę (w tym współmałżonka), a udzielona pożyczka umarzana jest zmarłemu pracownikowi, pracodawca nie jest zobowiązany do wystawienia PIT-8C spadkobiercom.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że pracownikowi uprawnionemu do korzystania ze świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych udzielono pożyczki mieszkaniowej, którą po jego śmierci umorzono do wysokości niespłaconej kwoty. Wnioskodawca określił, iż zgodnie z regulaminem Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych zobowiązanie spłaty pożyczki wygasa z chwilą śmierci pracownika. Dlatego też z chwilą umorzenia pożyczki po śmierci pożyczkobiorcy doszło do wygaśnięcia zobowiązania. Nie można zatem uznać, że po stronie spadkobierców powstał przychód, a tym samym po stronie wnioskodawcy (pożyczkodawcy) obowiązek wystawienia informacji PIT-8C.

W świetle powyższego umorzenie zmarłemu pracownikowi pożyczki nie spowoduje powstania u spadkobierców przychodu z innych źródeł, co skutkuje brakiem obowiązku sporządzenia informacji PIT-8C.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów