Kompensaty a różnice kursowe

Przeczytaj także: Faktury w walutach obcych: kurs NBP

W opinii organów podatkowych, spółka nieprawidłowo uznała różnice kursowe ustalone przy transakcji potrącenia wzajemnych wierzytelności za przychody i koszty podatkowe. Tak wynikało z kontroli przeprowadzonej za rok 2004 i 2005. Fiskus uznał, że powstanie podatkowych różnic kursowych jest możliwe, o ile dochodzi do otrzymania pieniędzy lub zapłaty kosztu w gotówce. W przypadku spółki potrącenie nastąpiło na skutek zamiany zobowiązań na udziały i kompensat należności z zobowiązaniami.

Zdaniem spółki stanowisko fiskusa było niesłuszne. Utrzymywała, że zaliczenie różnic kursowych, które powstają wraz z transakcjami gospodarczymi jest zależne od zapłaty, natomiast w świetle art. 498 kodeksu cywilnego kompensatę należy uznać za jedną z form regulowania zobowiązań. Wobec niejednoznaczności przepisów zasada zaufania do organów podatkowych obliguje do zastosowania wykładni, która jest korzystniejsza dla podatnika.

Zaskarżoną przez spółkę decyzją izba skarbowa uznała za słuszną. W rezultacie sprawa znalazła swój finał na wokandzie szczecińskiego WSA. W opinii sądu, o wystąpieniu różnic kursowych decyduje możliwość ustalenia kursów sprzedaży walut oraz ich kupna odpowiednio z dnia faktycznej zapłaty w przypadku kosztu i z dnia faktycznego otrzymania przychodu oraz zastosowanie kursu średniego ogłaszanego przez NBP. W odniesieniu do powstawania różnic kursowych w zakresie przychodów czy kosztów niezbędne jest otrzymanie środków finansowych bądź też zapłata w gotówce.

Orzeczenie WSA w Szczecinie podtrzymuje nieprzychylną podatnikom linię orzeczniczą, mówi w rozmowie z dziennikiem Piotr Diakowski z Działu Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte. Chodzi tu o powstawanie różnic kursowych w przypadku kompensaty w oparciu o przepisy, które znajdowały zastosowanie przed 1 stycznia 2007 r. W powyższym przypadku szczególne wątpliwości budzi wąska interpretacja terminu „zapłata”, zastosowana zarówno przez organy podatkowe, jak i sąd. Zdaniem rozmówcy nie znajduje ona zastosowania ani prawnego, ani gospodarczego.

Warto tu jednak zauważyć, że w obrocie prawnym funkcjonują interpretacje, zgodnie z którymi kompensata może stanowić formę zapłaty, co powoduje, że możliwość rozpoznania powstających różnic kursowych jako zrealizowanych.

Jednoznaczne przepisy w tej kwestii zostały wprowadzone z początkiem 2007 r. Obecnie art. 15a ust. 7 ustawy o CIT stanowi, że kompensata uznawana jest już jednoznacznie za formę uregulowania zobowiązania, a więc zapłatę.