Alimenty a obowiązek podatkowy w PIT

Przeczytaj także: Dobrowolne/przymusowe alimenty w zeznaniu podatkowym PIT 2014

Tym samym Ministerstwo Finansów rozwiało wątpliwości posłów dotyczące konieczności podwójnego opodatkowania środków otrzymywanych przez osoby fizyczne, których przeznaczeniem jest utrzymanie rodziny oraz zaspokojenie jej podstawowych potrzeb bytowych w sytuacji, gdy strona płacąca alimenty i strona je otrzymująca prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Podwójne opodatkowanie, o którym mowa w interpelacji, następuje pierwszy raz w momencie otrzymania przez osobę płacącą alimenty pensji emerytury czy renty, a po raz drugi w momencie, gdy część już opodatkowanych dochodów jest na mocy orzeczenia sądu przekazywana na rzecz osoby innej niż dziecko lecz pozostającej w tym samym gospodarstwie rodzinnym. Osoba ta musi wykazać otrzymaną kwotę jako dochód podlegający opodatkowaniu, w efekcie czego zmniejsza się suma pieniędzy, której przeznaczeniem jest utrzymanie rodziny.

Zdaniem resortu finansów, nie sposób się jednak zgodzić ze stanowiskiem, że alimenty podlegają opodatkowaniu dwa razy. Podatek dochodowy jest, jak podkreślił MF, podatkiem osobistym. Dla powstania obowiązku podatkowego u osoby otrzymującej alimenty nie ma zatem znaczenia fakt, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe ze stroną, która alimenty płaci.

Jednocześnie świadczenie to podlega opodatkowaniu tylko raz, tj. u osoby, która je otrzymuje bowiem tylko dla niej stanowi ono źródło przychodów. Natomiast źródłem przychodu dla osoby, która realizuje obowiązek alimentacyjny nie są alimenty, a np. przychód ze stosunku pracy, z którego to następuje wypłata alimentów.

MF zwrócił także uwagę, że całkowite zwolnienie z opodatkowania alimentów oraz świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny mogłoby zostać odczytane jako przejaw niesprawiedliwości podatkowej. Osoba utrzymująca się wyłącznie z pensji renty czy emerytury musiałaby opodatkować uzyskiwane dochody, natomiast jedyny dochód osoby alimentowanej (w postaci alimentów czy świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny) byłby już wyłączony z opodatkowania.

W omawianej kwestii, zdaniem resortu, na uwagę zasługuje również wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 1996 r. (K.22/95), w którym wyrażono opinię, iż w prawie podatkowym zasada sprawiedliwości, a w szczególności powszechność i równość opodatkowania, wiąże się ze swobodą ustawodawcy tak w kształtowaniu ulg i zwolnień podatkowych, jak i w ich znoszeniu lub ograniczaniu. Zwolnienia podatkowe nie są więc standardem prawnym, lecz wyjątkiem od powszechności i równości obowiązków podatkowych.

Ponadto resort zauważył, że na mocy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 16 listopada 2006 r. rozszerzono katalog zwolnień przedmiotowych, który objął (art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT) alimenty:

• na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25 roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek pielęgnacyjny,
• na rzecz innych osób niż wymienione wyżej, zasądzone przez sąd, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.