Zamknięcie roku a nowelizacja ustawy o rachunkowości

Przeczytaj także: Pierwszy rok obrotowy, podatkowy i kalendarzowy

Jako przykład można wskazać nowe przepisy dotyczące obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych oraz nowe zasady obliczania bilansowych różnic kursowych. Niniejszy komentarz poświęcony będzie tej pierwszej kwestii tj. nowym przepisom dotyczącym obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych. Wpływ przepisów o rachunkowości na podatek dochodowy od osób prawnych jest w tym zakresie nie do przecenienia. A to z tego względu, iż zawsze w razie zaistnienia obowiązku zamknięcia ksiąg rachunkowych podatnik musi jednocześnie zakończyć rok podatkowy i rozliczyć podatek za tenże zamknięty rok podatkowy.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych rok podatkowy kończy się nie tylko po upływie kolejnych 12 miesięcy (najczęściej w dniu 31 grudnia), ale również w razie zajścia innych zdarzeń dla których ustawa o rachunkowości przewiduje obowiązane zamknięcia ksiąg rachunkowych. Obecnie są to sytuacje, w których nie jest celowe ani potrzebne wcześniejsze zakończenie roku podatkowego. Niemniej jednak taki rok musi być zakończony, gdyż ustawa o rachunkowości przewiduje obowiązek zamknięcia ksiąg. Tak jest np. w przypadku przekształcenie spółek. Obecnie zatem ustawa o rachunkowości przewiduje, iż księgi rachunkowe zamyka się w 7 przypadkach, tj.:

1) na dzień kończący rok obrotowy,
2) na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży i zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego,
3) na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,
4) w jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę,
5) na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka,
6) na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości,
7) na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami.

Wchodząca w życie nowelizacja ustawy o rachunkowości przewiduje, że jednostka nie będzie miała obowiązku zamknięcia ksiąg rachunkowych w trzech nowych sytuacjach. Będzie to:

- przekształcenie spółki handlowej w inną (ale tego samego typu) spółkę handlową,
- upadłość z możliwością zawarcia układu oraz
- podział przez wydzielenie.