Korekta faktury: podwyżka ceny a rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Umowne okresy rozliczeniowe usług: kursy walut obcych w VAT

Uregulowania w zakresie faktur korygujących znalazły się w § 16 i 17 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. nr w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W § 16 ust. 1 rozporządzenia określono, że fakturę korygującą wystawia się, gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów. Dodatkowo ( ust. 3 tego przepisu) faktury te wystawia się także w przypadku zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot należnych, zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu. § 16 ust. 4 rozporządzenia wskazuje, że sprzedawca wystawiający fakturę korygującą obowiązany jest posiadać potwierdzenie jej odbioru przez nabywcę (z pewnymi wyjątkami). Potwierdzenie takie stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał (w zależności od wybranej formy rozliczania się z tego podatku), w którym sprzedawca potwierdzenie to otrzymał. Przepis ten w grudniu 2007 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjny lecz straci on swoją moc dopiero z upływem 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw, także obecnie musimy go jeszcze stosować.

Jak zapewne łatwo zauważyć, powyższe przepisy odnoszą się do faktur korygujących zmniejszających wartość faktur pierwotnych.

W § 17 ust. 1 rozporządzenia określono, że fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Tutaj zatem ustawodawca umieścił przepisy, które należy stosować w przypadku zwiększenia wartości w porównaniu z fakturą pierwotną. W § 17 ust. 6 rozporządzenia określono, że w przypadku faktur korygujących „in plus” stosuje się m.in. przepisy § 16 ust. 4 rozporządzenia.

Na tej podstawie można zatem domniemywać, że (podobnie jak w przypadku faktur korygujących „in minus”) podstawą do uwzględnienia takiej faktury korygującej jest posiadanie potwierdzenia odbioru tej faktury przez nabywcę. Po bliższemu przyjrzeniu się § 16 ust. 4 niestety nie można uznać, że faktycznie tak powinno być. Dlaczego? Otóż przepis ten wyraźnie wskazuje, iż posiadanie odbioru tej faktury stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego. Jak zatem postąpić w przypadku jej podwyższenia?

W praktyce przyjęły się dwie metody takich rozliczeń. Jedna ma zastosowanie do faktur korygujących wystawianych z powodu wcześniej popełnionych błędów lub okoliczności, które znane były w momencie wystawienia faktury pierwotnej (np. błędna stawka lub kwota podatku). Druga natomiast ma zastosowanie w sytuacji, gdy okoliczności powodujące wystawienie korekty faktury zaistniały po dokonaniu sprzedaży (czyli np. gdy strony po sprzedaży umawiają się, że cena sprzedaży – czyli podstawa opodatkowania – będzie wyższa).

Metoda pierwsza – korekta spowodowana błędem w fakturze pierwotnej

W takiej sytuacji organy podatkowe stosują zasadę, iż fakturę korygującą należy rozliczyć w okresie i deklaracji, w której została ujęta pierwotna faktura sprzedaży.

Metoda druga – korekta jest spowodowana okolicznościami, które zaistniały po dokonaniu sprzedaży pierwotnej

W takiej sytuacji organy podatkowe z reguły stoją na stanowisku, że faktura taka powinna być uwzględniona w deklaracji VAT za okres, w którym została ona wystawiona. Niektóre organy podatkowe stoją jednak na stanowisku, że faktura taka powinna być ujęta w tej samej deklaracji, co faktura pierwotna.