Nieefektywna akcyza na papierosy

Przeczytaj także: Minimalna stawka akcyzy na papierosy

Zgodnie z przepisami wspólnotowymi regulującymi kwestie opodatkowania akcyzą wyrobów tytoniowych, państwa członkowskie Unii Europejskiej mają możliwość wprowadzenia minimalnej stawki tego podatku dla papierosów, w wysokości nie przekraczającej 90% łącznego podatku naliczonego dla tych produktów, należących do tzw. najpopularniejszej kategorii cenowej (NKC). Konfederacja Pracodawców Polskich podkreśla, że mechanizm ten nie jest obligatoryjny i powinien być stosowany jedynie wtedy, gdy wspiera obowiązujący system w dążeniu do harmonizacji opodatkowania tych wyrobów.

Uwzględniając specyfikę i charakter polskiego rynku, minimum akcyzowe nie dość, że nie sprzyja harmonizacji, to – co gorsza – destabilizuje rynek i wypacza podstawowe zasady rządzące gospodarką rynkową. Jak zauważa Adam Ambrozik, ekspert KPP – to minimum, wprowadzone w końcu 2004 roku stało się narzędziem walki konkurencyjnej, uderzającym w słabsze kapitałowo podmioty operujące na rynku. Sposób wyznaczania Najpopularniejszej Kategorii Cenowej nie uwzględnia struktury polskiego rynku, przez co jej wartość jest niereprezentatywna dla rynku papierosów. Według danych Ministerstwa Finansów, kategoria ta obejmowała w latach 2003 – 2007 jedynie 7 – 12% rynku. – mówi ekspert KPP.

Konfederacja przypomina także, że podobne stanowisko zawiera Dokument Konsultacyjny Komisji Europejskiej, w sprawie struktury i stawek podatku akcyzowego na papierosy i inne przetworzone tytonie. Pojęcie NKC zostało wprowadzone 30 lat temu – w czasie, gdy struktura rynków europejskich była odmienna. Obecnie średni udział NKC w rynku wynosi w krajach członkowskich ok. 35%. Wśród krytycznych ocen NKC, zebranych przez Komisję Europejską można spotkać opinię, iż oparcie systemu podatkowego o tę kategorię wypacza konkurencję cenową, umożliwiając dominującym producentom zwiększać obciążenia swoich konkurentów, poprzez przesuwanie cen swoich marek i kreowanie w ten sposób określonego poziomu NKC.

Konfederacja Pracodawców Polskich wielokrotnie zwracała uwagę, że NKC wyliczana jest na podstawie maksymalnej ceny detalicznej nadrukowanej na opakowaniu – tymczasem faktyczna cena sprzedaży papierosów jest niższa. W opinii KPP, dla stabilności rynku, zachowania uczciwych zasad konkurencji oraz zapewnienia przewidywalnych wpływów budżetowych z tytułu podatku akcyzowego i VAT od wyrobów tytoniowych, należy jak najszybciej wprowadzić rozwiązania prawne ograniczające:

• możliwość gromadzenia nadmiernych zapasów papierosów przed kolejnymi podwyżkami podatku akcyzowego,
• możliwość prowadzenia wojen cenowych,
• skalę przemytu papierosów do Polski.

Ponadto Konfederacja postuluje rozważenie wprowadzenia regulacji mówiącej, że cena drukowana na paczce papierosów jest ceną sprzedaży oraz ustanowienie zakazu sprzedaży przez hurtowników wyrobów tytoniowych na paragony fiskalne.