Umorzenie kary a zobowiązanie podatkowe w PIT

Przeczytaj także: Zbycie majątku (nieruchomości) po 5 latach z podatkiem dochodowym?

Jakie wątpliwości wyjaśniła izba skarbowa?

W skierowanym do organu podatkowego zapytaniu podatniczka wyjaśniła, że wnioskiem z dnia 23.02.2006 r. zwróciła się z prośbą o umorzenie kary za usunięcie czterech drzew rosnących na działce będącej jej własnością, przy czym nie posiadała stosownego zezwolenia na wycinkę. Prezydent miasta w decyzji z dnia 05.05.2007 r. przychylił się do wniosku strony i umorzył karę wraz z należnymi odsetkami. Urząd miasta wystawił tym samym na rzecz podatniczki PIT-8C informujący o przychodzie z tytułu umorzenia kary za usunięcia drzew bez zezwolenia wraz z odsetkami. W związku z powyższym podatniczka wystąpiła z zapytaniem, czy umorzenie takiej kary podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? W przedmiotowej sprawie izba skarbowa zajęła następujące stanowisko:

„(…) Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) określa m.in. źródła przychodów podlegające opodatkowaniu tym podatkiem, sposób opodatkowania przychodów z poszczególnych źródeł, a także obowiązki płatników i podatników w zakresie obliczania, poboru i przekazywania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz sporządzania informacji.

W myśl zasady powszechnego opodatkowania, wyrażonej w art. 9 ust. 1 i ust. 1a cytowanej ustawy podatkowej, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c, art. 30e oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zatem wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem tych, które ustawodawca wymienił enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych.

Specyfikacja źródeł przychodów, z których dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym została ujęta w treści art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy podatkowej. Dla celów podatkowych przychody, inne niż określone w art. 10 ust. 1 w punktach 1 – 8 ustawy, są kwalifikowane jako przychody z tzw. „innych źródeł” (art. 10 ust. 1 pkt 9).

Według art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje /subwencje/ inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Przepis ten nie zawiera definicji przychodów, lecz jedynie ich przykładowy katalog, o czym świadczy użycie sformułowania „za przychody z innych źródeł uważa się w szczególności”. Sformułowanie w „szczególności” dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty, tzn. do tej kategorii można zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ustawy podatkowej.

W przedmiotowej sprawie Prezydent Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, decyzją z dnia 5 maja 2006 r., kierując się zasadami współżycia społecznego, a także mając na uwadze Pani sytuację rodzinną, wyraził zgodę na umorzenie kwoty 140.000,00 zł wraz z odsetkami od umorzonej kwoty.

W tym miejscu należy zauważyć, iż – w myśl art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) – zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
W efekcie zwolnienia dłużnika z całości lub części długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści.

Odnosząc powyższe do analizowanego przypadku należy stwierdzić, iż kwota umorzonej Pani, przez Prezydenta Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, kary za usunięcie drzew bez zezwolenia oraz odsetek za zwłokę stanowi dla Pani realne przysporzenie majątkowe, nie podlegającej zwolnieniu zawartym w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy podatkowej. A zatem stanowi ona przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (…)”

Pełną treść postanowienia/decyzji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów