Środki trwałe: zmiana przeznaczenia a korekta VAT

Przeczytaj także: Korekta VAT a zakup środków trwałych

Załóżmy, że podatnik wykonuje jedynie czynności opodatkowane. W związku z tym faktem przy zakupie środków trwałych przysługuje mu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z dokumentów potwierdzających nabycie środków trwałych w pełnej wysokości (oczywiście jeżeli podlegało ono opodatkowaniu tym podatkiem). Od powyższej reguły ustawa przewiduje oczywiście pewne wyjątki (np. ograniczenie w zakresie odliczenia podatku VAT przy nabyciu samochodu osobowego lub innego pojazdu samochodowego o masie całkowitej poniżej 3,5 tony).

Podatnik korzysta z prawa odliczenia podatku VAT i użytkuje te środki trwałe przez pewien czas. Następnie jednak powstaje zdarzenie, które zmienia przeznaczenie tych środków trwałych. Mianowicie będą one wykorzystywane jedynie do czynności zwolnionych od podatku. Najlepszym przykładem jest tutaj zbycie zakupionego samochodu osobowego jako środka używanego, przy nabyciu którego podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. Co się w takiej sytuacji dzieje z odliczonym wcześniej podatkiem od zakupu tego samochodu?

Uregulowania w tym zakresie znalazły się w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług. Wskazuje on mianowicie, że w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym, są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy, przy zmianie ich przeznaczenia należy dokonać korekty podatku naliczonego. Okres, w którym korekta taka obowiązuje (licząc od roku, w którym dany środek trwały został przyjęty do użytkowania) to:

• 10 lat w przypadku nieruchomości
• 5 lat w przypadku pozostałych środków trwałych
• 1 rok w przypadku, gdy wartość środka trwałego nie przekracza 15 000 zł

Korekty takiej dokonuje się w okresach rocznych i dotyczy jednej piątej (w zakresie pozostałych środków trwałych), a w przypadku nieruchomości - jednej dziesiątej, kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. Jeżeli zatem podatnik np. środek trwały o wartości poniżej 15 000 zł użytkuje powyżej jednego roku, po czym następuje zmiana jego przeznaczenia – nie ma to wpływu na podatek naliczony. Inaczej jednak jest, gdy zmiana przeznaczenia środków trwałych następuje w okresach krótszych niż wyżej wskazane.

Zdaniem autora w zakresie terminu dokonania korekty podatku, należy zastosować przepis art. 91 ust. 5 ustawy o VAT. Wskazuje on mianowicie, że korekty po sprzedaży powinno się dokonać jednorazowo w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy (w zależności od wybranej metody rozliczania podatku VAT: miesiąc lub kwartał), w którym sprzedaż nastąpiła.

Omawiane przepisy mają zastosowanie do środków trwałych nabytych podczas obowiązywania obecnej ustawy o VAT. Dodajmy także, iż ważna nowelizacja w powyższym zakresie miała miejsce z dniem 01 czerwca 2005 r. Wprowadziła ona m.in. omawiany wyżej limit 15 000 zł.

Przykład

Podatnik w maju 2004 r. nabył samochód osobowy o wartości netto 60 000 zł, podatek VAT 13 200 zł. Samochód ten był wykorzystywany jedynie w zakresie czynności opodatkowanych, zatem podatnik odliczył od zakupu 5 000 zł (wtedy był to bowiem górny limit odliczenia tego podatku). W kwietniu 2007 r. podatnik postanowił samochód ten sprzedać. Transakcja ta korzystała ze zwolnienia w podatku VAT. Ponieważ jednak nie minął jeszcze pięcioletni okres użytkowania tego samochodu, podatnik musi dokonać korekty podatku naliczonego w wysokości 2/5 podatku, czyli kwoty 2 000 zł. Tak skorygowana wartość zostanie wykazana w deklaracji za miesiąc kwiecień 2007 r.