Zwolnienie podmiotowe z VAT: jakie warunki?

Przeczytaj także: Utrata prawa do zwolnienia w VAT w trakcie roku

Art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że zwalania się z tego podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10 000 euro, przy czym do wartości tej sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe w VAT. Przeliczenia powyższej kwoty na złote dokonuje się na podstawie kursu ogłoszonego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego, w zaokrągleniu do 100 zł.

Analizując ten przepis należy zwrócić przede wszystkim uwagę na to, iż ustalając wartość sprzedaży w celu określenia, czy przedsiębiorca musi zostać opodatkowany podatkiem VAT, nie bierze on pod uwagę sprzedaży zwolnionej. Zatem interesuje go jedynie ta sprzedaż, która zgodnie z ustawą podlega opodatkowaniu. Katalog kolejnych wyłączeń został wskazany w art. 113 ust 2 ustawy o VAT, który wskazuje, iż nie wlicza się tutaj także sprzedaży towarów i usług zaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli natomiast przedsiębiorca jest jednocześnie rolnikiem ryczałtowym, to do sprzedaży tej nie wlicza sprzedaży produktów rolnych pochodzących z gospodarstwa rolnego.

Dodać także należy, że jeżeli podatnik prowadzi przedsiębiorstwo maklerskie, zarządza funduszami inwestycyjnymi, jest agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze – wartość sprzedaży określa się jako 30-krotność kwoty prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie tych usług (art. 113 ust. 8 ustawy o VAT).

Jeżeli natomiast działalność jest rozpoczynana w trakcie roku podatkowego – limit kwotowy ustala się w proporcji do pozostałej części roku.

Ze zwolnienia tego jednak nie mogą skorzystać przedsiębiorcy:

1. dokonujący dostaw:
   1. wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
   2. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej (PKWiU 40.10.10), perfum i wód toaletowych (PKWiU 24.52.11), kosmetyków upiększających do ust i oczu (PKWiU 24.52.12), kosmetyków do manicure i pedicure (PKWiU 24.52.13), pudrów kosmetycznych i higienicznych – z wyłączeniem przeznaczonych dla dzieci (PKWiU ex 24.52.14-00), pozostałych kosmetyków upiększających do twarzy (PKWiU 24.52.15-00.10), dezodorantów osobistych i preparatów przeciwpotowych (PKWiU 24.52.19- 50.00),preparatów do higieny intymnej (PKWiU 24.52.19-90.10), środków higienicznych kosmetycznych, gdzie indziej niewymienionych (PKWiU 24.52.19-90.3), preparatów toaletowych dla zwierząt (PKWiU 24.52.19-90.60), kosmetyków i wyrobów perfumeryjnych, pozostałych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 24.52.19-90.90), kart do gry – z wyłączeniem kart do gry dla dzieci (PKWiU ex 36.50.41-00), cygar, również z obciętymi końcami, cygaretek i papierosów z tytoniu lub namiastek tytoniu (PKWiU 16.00.11), tytoniu do palenia (PKWiU 16.00.12-30), tabaki (PKWiU ex 16.00.12-90.20),
   3. nowych środków transportu,
   4. terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę;
2. świadczący usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie;
3. niemający siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.

Wynika to z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.

Reasumując zatem w celu skorzystania ze zwolnienia podmiotowego w VAT, przedsiębiorcy przede wszystkim nie mogą wykonywać czynności opisanych wyżej. Jeżeli ten warunek spełniają – muszą obliczyć wartość sprzedaży w celu sprawdzenia, czy mieszczą się w określonym limicie. Do wartości tej sprzedaży nie wliczają jednak towarów i usług zwolnionych z podatku od towarów i usług, zaliczonych do środków trwałych oraz (w przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego jako rolnik ryczałtowy) sprzedanych produktów rolnych.

Jeżeli przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia musi także prowadzić odpowiednią ewidencję sprzedaży za dany dzień, dzięki której będzie mógł określić, w którym momencie musi się zarejestrować jako podatnik VAT oraz odprowadzać należny podatek (art. 109 ust. 1 ustawy o VAT). Sprzedaż towarów i usług ponad określony limit podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem VAT.

Pamiętać również należy, iż zwolnienie podmiotowe z podatku VAT nie ma nic wspólnego ze zwolnieniem z ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas rejestrujących. Oznacza to, iż podatnik mimo zwolnienia w podatku VAT, będzie miał obowiązek stosować te urządzenia przy ewidencjonowaniu sprzedaży.