Darowizny od najbliższych - pułapka podatkowa

Przeczytaj także: Podatek od spadków i darowizn - nowe formularze

Zgodnie z nowym art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn, zwolnione z podatku jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, wstępnych, zstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, pod warunkiem spełnienia kilku warunków wymienionych w dalszej części art. 4a cytowanej ustawy.

A zatem zwolnieni z tego podatku zostali niektórzy podatnicy zaliczeni do pierwszej grupy podatkowej. Przypomnijmy, że do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

• do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo,
  ojczyma, macochę i teściów;
• do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków
  pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa
  małżonków, małżonków innych zstępnych;
• do grupy III - innych nabywców.

Jak zatem wynika z powyższego, zwolnienie z podatku nie ma zastosowania do: zięcia, synowej i teściów. A więc darowizny przekazane przez np. rodziców na rzecz syna i synowej pozornie będą tylko zwolnione z tego podatku. O ile syn nie podlega opodatkowaniu, tak synowa będzie musiała zapłacić podatek od spadków i darowizn, przewidziany dla I grupy podatkowej. Będzie on zatem obliczony od nadwyżki majątku lub środków pieniężnych otrzymanych w darowiźnie ponad kwotę 9 637 zł (do tej wysokości występuje zwolnienie z podatku dla pierwszej grupy podatkowej) zgodnie z progresywną skalą podatku, która wynosi:

• do 10 278 zł – 3%
• od 10 278 zł do 20 556 zł - 308 zł 30 gr i 5 % nadwyżki ponad 10 278 zł
• od 20 556 zł - 822 zł 20 gr i 7 % nadwyżki ponad 20 556 zł

Opodatkowania można uniknąć

O ile przekazanie darowizny na rzecz małżeństwa, w którym jedno z małżonków jest dzieckiem darczyńców, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, tak przekazanie darowizny tylko współmałżonkowi, które jest dzieckiem darczyńców obowiązkowi podatkowemu już nie podlega. Wystarczy zatem aby właściwie sformułować treść umowy przekazania darowizny.

Jeżeli z umowy takiej nie będzie wyraźnie wynikało, że darczyńca chciał przekazać darowiznę obojgu małżonków, oraz że chce, aby weszła ona do majątku wspólnego – fiskus nie będzie miał prawa domagać się w takiej sytuacji podatku. Tylko wyraźne zapisanie, iż obdarowanym jest zarówno dziecko jak i jego współmałżonek i/lub zawarcie klauzuli, iż darowizna ma wejść do majątku wspólnego obdarowanych - powoduje obowiązek podatkowy.

Podobna sytuacja występuje w drugą stronę. Jeżeli darowizna zostanie przekazana przez córkę na rzecz rodziców z jej majątku odrębnego – jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Jeżeli natomiast darowizny dokona córka wraz z mężem (czyli zięciem) z majątku wspólnego – zostanie ona opodatkowana wg skali progresywnej przewidzianej dla I grupy podatkowej.