Składka zdrowotna na koniec roku - jak uniknąć nawet 9 tysięcy dopłaty?

Przeczytaj także: Roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 r. Kogo obowiązuje i jak to zrobić?

Jakie są stawki składki zdrowotnej?

Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego płacą składkę zdrowotną również w sposób zryczałtowany. Obowiązują 3 stawki składki zdrowotnej, zależne od uzyskanych rocznych przychodów:

• do 60 000 zł – 376,16 zł miesięcznie;
• pomiędzy 60 000 zł a 300 000 zł – 626,93 zł miesięcznie;
• powyżej 300 000 zł – 1128,48 zł miesięcznie.

Sposoby opłacania składki zdrowotnej

Składkę zdrowotną w trakcie roku można opłacać na podstawie przychodu z poprzedniego roku, czyli jedną przez cały rok. To opcja dla przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność przez cały 2022 r.

Składka może być również opłacana na podstawie bieżącego przychodu. Przedsiębiorca płaci wtedy najniższą składkę, dopóki nie osiągnie przychodów przekraczających 60 tys. zł w trakcie roku. Wraz z przekraczaniem kolejnych progów, wzrasta również składka.

W obu przypadkach kwota zapłacona w trakcie roku nie jest jednak ostateczna. Przedsiębiorcy są bowiem zobowiązani do weryfikacji przychodu za dany rok wraz z jego końcem. Dopiero ostateczny przychód określa, jaka powinna być wysokość składki. Następnie trzeba obliczyć jej wartość w skali roku (iloczyn miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej i określonej stawki). Co ważne, wystarczy prowadzić działalność tylko przez jeden dzień w danym miesiącu, aby zaliczyć go do zestawienia.

Kiedy obowiązuje dopłata składki zdrowotnej?

Załóżmy, że przedsiębiorca opłacał składkę zdrowotną zgodnie z osiąganym przychodem w trakcie roku. W kwietniu przekroczył próg 60 tys. zł, więc za każdy miesiąc od stycznia do marca zapłacił składkę 376,16 zł. Do końca roku przychód przedsiębiorcy nie przekroczył 300 tys. zł, więc składka za każdy z pozostałych dziewięciu miesięcy wynosiła 626,93 zł. W ciągu roku łącznie należało zapłacić 6.770,85 zł. Jednak przedsiębiorca ostatecznie osiągnął przychód na poziomie drugiego progu podatkowego, dlatego jego należna całkowita roczna składka wynosi 7.523,16 zł. W rozliczeniu rocznym będzie więc musiał dopłacić do ZUS różnicę – 752,31 zł (przydatne: Ryczał ewidencjonowany - zaliczka na podatek dochodowy bezpłatny kalkulator).

Podobnie może być w przypadku przedsiębiorcy, który prowadził działalność gospodarczą w 2022 roku przez cały rok, a jego przychód nie przekroczył 60 tys. zł. Na 2023 r. wybrał opłacanie składki zdrowotnej na podstawie przychodu z poprzedniego roku i zapłacił łącznie 4.513,92 zł. Jednak na koniec roku może się okazać, że przedsiębiorca osiągnął przychód przekraczający 60 tys. zł, ale niższy niż 300 tys. zł. W konsekwencji jego składka roczna wyniesie 7.523,16 zł i będzie zobowiązany do dopłaty 3.009,24 zł.



Jeśli przychód przedsiębiorcy na koniec roku wyniesie 60.100 zł, przekroczenie progu o 100 zł powoduje, że wysokość składki zdrowotnej w stosunku rocznym to 3.009,24 zł. Natomiast całoroczna różnica pomiędzy drugim a trzecim progiem wynosi 6.018,69 zł. W skrajnych przypadkach może nawet dojść do dopłaty w kwocie 9.027,84 zł, gdybyśmy opłacali składkę zdrowotną w pierwszym progu, a na koniec roku przychód nasz przekroczy 300 tys. Dlatego jeśli przedsiębiorca widzi, że pod koniec roku zbliża się do przekroczenia progu, powinien przeanalizować, czy opłaca mu się osiągnąć ten przychód. Ostatecznie może zakończyć się on stratą, gdyż podatnik zapłaci więcej składki zdrowotnej, niż osiągnie przychodu ponad pierwszy próg.

Jak uniknąć wyższych składek?

Co w takim przypadku może zrobić przedsiębiorca? Dla celów podatkowych i składki zdrowotnej od przychodu można odliczyć zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne. W związku z tym, jeśli przykładowo przychód po bieżących odliczeniach składek okazałby się nieznacznie wyższy od danego progu, to warto rozważyć zapłatę ZUS za grudzień jeszcze w grudniu, zamiast w styczniu.

Przyjmijmy, że podatnik po odjęciu zapłaconych składek ma przychód w wysokości 301 tys. zł i decyduje się zapłacić w grudniu składki na ubezpieczenie społeczne za grudzień (obecnie razem z ubezpieczeniem chorobowym to 1.418,48 zł). W ten sposób obniży przychód o wysokość składki, więc przychód roczny dla potrzeb wyliczenia składki zdrowotnej wyniesie 299.581,52 zł. W ten sposób podatnik zaoszczędzi 6.018,69 zł. Oczywiście wcześniejsze opłacenie składek nie zawsze pozwala na pozostanie w danym progu – jedynie wtedy, kiedy jest on tylko przekroczony nieznacznie.

Innym wyjściem jest dokończenie zamówienia, które spowodowałoby przekroczenie progu już w styczniu 2024 r. W niektórych przypadkach warto po prostu zrezygnować ze zlecenia. Przykładowo zlecenie za 5 tys zł spowoduje przekroczenie 3 progu, a składki wyniosą 6 tys.

Rodzi się pytanie, czy składka zdrowotna w takich przypadkach nie powinna być liczona inaczej, bardziej sprawiedliwie, aby na koniec roku nie zniechęcać do zwiększania przychodów. Wielu przedsiębiorców spotkało się z dopłatą w maju tego roku. Z pewnością była to dla nich przykra niespodzianka i w tym roku baczniej będą przyglądać się przychodom, zwłaszcza na koniec roku.

Autor: Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy inFakt