Pułapki podatkowe w fundacji rodzinnej - na co trzeba uważać?

Przeczytaj także: Fundacja rodzinna a oszczędności podatkowe. 10 wskazówek doradcy podatkowego

Fundacja rodzinna ma w określonych warunkach głębokie uzasadnienie ekonomiczne, ale równie dobrze może się stać pułapką podatkową.

Kto powinien, a kto nie powinien być fundatorem i beneficjentem fundacji rodzinnej?

Korzyści podatkowe fundacji rodzinnej są odczuwalne wówczas, gdy wniesiony majątek, fundator i beneficjenci znajdują się w kręgu najbliższej rodziny. W takim przypadku wypłata z fundacji nie będzie opodatkowana podatkiem PIT.

Jeśli jednak fundację założy rodzeństwo, a beneficjentami uczyni swoje dzieci – one dla swoich wujów i cioć nie będą już najbliższą rodziną. Zakładając, że rodzeństwo wniesie majątek do fundacji po połowie, opodatkowanie wypłat będzie wynosiło:

• od połowy wypłat przypadających na rodzica – 15% CIT i 0% PIT,
• od pozostałych wypłat przypadających na wuja – 15% CIT i 15% PIT.

Realne, efektywne opodatkowanie będzie więc na znacznie wyższym poziomie. UWAGA: stawki opodatkowania są aktualnie w trybie zmian, zatem ta sytuacja może się zmienić.

Drugim podstawowym atutem fundacji jest zwolnienie z CIT. Tu sprawa wydaje się prosta. Prowadząc fundację można reinwestować bez podatku aż do momentu wypłaty na rzecz beneficjenta. W praktyce fundacja będzie bardzo korzystnym wehikułem inwestycyjnym pod warunkiem, że nie będzie prowadziła działalności, dla której nie została przewidziana.

Jaką działalność powinna prowadzić fundacja rodzinna, a jakiej nie?

Warto założyć fundację, która prowadzi działalność w zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie. Warto również traktować fundację rodzinną jako spółkę holdingową dla spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą. Atrakcyjne będzie także inwestowanie za pomocą fundacji rodzinnej w papiery wartościowe.

Natomiast prowadzenie poprzez fundację rodzinną działalności stricte operacyjnej, handlowej, czy produkcyjnej mija się z celem. W takim przypadku warto (o ile spełnione są warunki) rozważyć estoński CIT ze względu na brak ograniczeń co do przedmiotu działalności. Przy większych przedsiębiorstwach niekiedy warto zorganizować grupę kapitałową pod fundacją rodzinną.

Wniesienie majątku do fundacji rodzinnej – co z podatkami?

Wniesienie majątku do fundacji rodzinnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie ma wtedy również mowy o podatku od spadków i darowizn. To podstawowe założenie, dzięki któremu założenie fundacji będzie miało sens bez ponoszenia dodatkowych kosztów.

Nie ma natomiast w ustawie regulacji dotyczącej opodatkowania wniesienia majątku podatkiem VAT. Problem nie pojawi się w przypadku, gdy przedmiotem przeniesienia będą udziały w spółkach. Natomiast transfer składników majątku trwałego, od którego odliczono VAT przy nabyciu może w pewnych sytuacjach skutkować koniecznością naliczenia VAT.

Autorzy:
Wojciech Pławiak, doradca podatkowy, radca prawny, Partner w LITIGATO Spory podatkowe Kancelaria Prawno-Podatkowa Wojciech Pławiak.
Izabela Andrzejewska-Czernek, doktor nauk prawnych, radca prawny.