Ulga dla samotnej matki / samotnego ojca w rozliczeniu PIT 2022/2023. Ile można zyskać?

Przeczytaj także: Osoba samotnie wychowująca dziecko - jakie przywileje i ulgi podatkowe w rozliczeniu PIT 2023/2024

Osoba samotnie wychowująca dziecko - jaka jest definicja?

Według przepisów za osobę samotnie wychowującą dziecko uznaje się rodzica lub opiekuna prawnego, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem lub osobą z orzeczoną separacją. Status samotnie wychowującego dotyczy także osób będących w związku małżeńskim, jeżeli małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Komu i kiedy przysługuje ulga dla samotnych rodziców?

Ulga przysługuje, jeśli podatnik samotnie wychowuje dzieci:

• małoletnie;
• bez względu na ich wiek, jeśli otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną w roku podatkowym, za które dokonywane jest rozliczenie;
• uczące się do ukończenia 25. roku życia, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych, z zysków kapitałowych lub przychodów zwolnionych z podatku (PIT-0 dla młodych), które przekroczyły 16 061,28 zł. Wyjątkiem jest renta rodzinna.

Z preferencji podatkowej dla samotnie wychowujących nie mogą skorzystać rodzice, którzy nie są w związku małżeńskim i opiekują się dzieckiem naprzemiennie. Przepisy wykluczają również z ulgi osoby, które samotnie wychowują dziecko, ale jednocześnie stosują podatek liniowy (19%) albo płacą ryczałt. Wyjątkiem przy ryczałcie są przychody z najmu.

Ile oszczędza osoba samotnie wychowująca dziecko w rozliczeniu PIT 2022?

W praktyce we wspólnym rozliczeniu z dzieckiem staje się ono drugim podatnikiem, z własną kwotą wolną od podatku. Samotnie wychowujący rodzic lub opiekun prawny może więc skorzystać z podwójnej wartości ulg. Przykładowo, jeśli osiągnął dochód w wysokości 240 tys. zł, bez ulgi należny podatek wyniósłby 49 200 zł. Z preferencją dla osób samotnie wychowujących dziecko podatnik może podzielić swój dochód na pół, wyliczyć podatek od tej kwoty i na końcu przemnożyć go razy 2. Podatek od dochodu 240 tys. zł wyniesie więc 21 600 zł – aż o 27 600 zł mniej niż bez ulgi.

Czy osoba samotnie wychowująca dziecko może skorzystać także z ulgi na dzieci?

Jeśli podatnik wychowuje tylko jedno dziecko, nie będzie mógł skorzystać z ulgi na dzieci, jeśli jego dochód przekracza 56 tys. zł. Ulga przysługuje jednak przy więcej niż jednym dziecku. Co ważne, dla preferencji rozliczenia PIT jako osoba samotnie wychowująca dzieci nie ma znaczenia liczba dzieci. Zawsze dochód będzie dzielony na pół, a wyliczony na koniec podatek mnożony razy dwa.

Szansa dla liniowców i ryczałtowców

Warto też zaznaczyć, że podatnicy rozliczający się metodą podatku liniowego i ryczałtem ewidencjonowanym mogą zmienić formę opodatkowania za 2022 rok na skalę podatkową. W ten sposób będą mogli skorzystać ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Warto jednak pamiętać, że zmiana formy opodatkowania poprzez złożenie PIT-36 w miejsce PIT-36L lub PIT-28 nie powoduje stałej zmiany na skalę podatkową.

Z pewnością warto przygotować dwie wersje PIT: z oddzielnym i wspólnym rozliczeniem, a następnie złożyć ten bardziej korzystny. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że złożenie PIT-36L lub PIT-28 wyklucza złożenie PIT-36. Nie warto więc spieszyć się ze złożeniem zeznania.

Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt