PIT roczny 2022 pracownika - najważniejsze zmiany

Przeczytaj także: Jak przygotować się do złożenia PIT-a za 2022 rok? Sprawdź co się zmienia

Z dniem 1 stycznia 2022 roku weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład).

Najważniejsze zmiany jakie przyniosła ustawa Polski Ład, a które miały wpływ na wysokość wynagrodzenia, to:

• Podwyższenie kwoty wolnej od podatku do poziomu 30 000 zł.
• Podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek do wysokości 5100 zł, co przy obliczeniu zaliczek na podatek dawało miesięcznie kwotę ulgi w wysokości 425 zł (1/12 z kwoty 5100 zł).
• Podwyższenie drugiego progu podatkowego z 85 528 zł do 120 000 zł rocznie.
• Wprowadzenie ulgi dla klasy średniej, która miała być uwzględniana przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy.
• Polski Ład zmienił dotychczasowe zasady rozliczania ulgi dla rodziców samotnie wychowujących dzieci. Dla wszystkich osób uprawnionych do świadczenia wprowadzona została jedna kwota ulgi w wysokości 1500 zł.
• Inne korzyści dla pracowników wynikające z Polskiego Ładu:
  
  • możliwość rozliczenia się razem ze współmałżonkiem już w roku zawarcia małżeństwa – od dnia zawarcia związku małżeńskiego dochody mogą być rozliczane wspólnie, a nie dopiero od kolejnego roku podatkowego;
  • ulga mieszkaniowa będzie przysługiwała w razie spłaty kredytu i odsetek związanych ze sprzedawaną nieruchomością;
  • ulga w PIT dla osób powracających z emigracji – zwolnienie z podatku wyniesie 85 528 zł;
  • ulga dla rodzin z co najmniej czworgiem dzieci – zwolnienie z podatku wyniesie 85 528 zł dla każdego z rodziców.

Szybko okazało się, że wprowadzone zmiany w ostateczności doprowadziły do obniżenia miesięcznego wynagrodzenia, na co w dużej mierze wpływ miały m.in. zmiany dotyczące rozliczania składki zdrowotnej. Jednocześnie pozostawiono możliwość zastosowania kwoty zmniejszającej podatek tylko u jednego pracodawcy, co powodowało, że osoby zatrudnione w kilku zakładach pracy i otrzymujące kilka wynagrodzeń w miesiącu były poszkodowane. O ile bowiem do końca 2021 roku kwota zmniejszająca podatek wynosiła miesięcznie nieco ponad 40 zł, przez co była wręcz niezauważalna, tak od 1 stycznia 2022 roku jej wysokość miała wynosić 425 zł. Tych niekorzystnych zmian w żaden sposób nie mogła zrekompensować wprowadzona ulga dla klasy średniej.

Wprowadzony przez ustawodawcę podwójny sposób obliczania zaliczek na podatek w rzeczywistości stanowił jedynie przesunięcie w czasie poboru zaliczek na podatek według nowych zasad.

Kosmetyka czy ratowanie sytuacji?

Już w drugiej połowie marca Ministerstwo Finansów ogłosiło konieczność wprowadzenia zmian do Polskiego Ładu. Zapowiadane zmiany z pewnością nie były kosmetyczne, była to natomiast próba ratowania sytuacji. Okazało się m.in., że po zmianach nie będzie już miejsca dla tak promowanej przez Ministerstwo Finansów ulgi dla klasy średniej. Dlaczego tak się stało? W rzeczywistości praktycznie niemożliwe było objęcie nią większej grupy podatników (oznaczałoby to bowiem konieczność wprowadzenia do ustawy PIT większej liczby wzorów matematycznych, co w efekcie spowodowałoby ogromne komplikacje w jej stosowaniu).

Ostatecznie 1 lipca 2022 roku w życie weszła ustawa z dnia 9 czerwca 2022 roku
(Dz. U. poz. 1265) znana jako Polski Ład 2.0 (dalej jako ustawa nowelizująca).

Najważniejsze zmiany wprowadzone przez Polski Ład 2.0, które mają wpływ na wysokość wynagrodzenia, to:

• nowa stawka podatku w wysokości 12% (zamiast obowiązującej do 30 czerwca 2022 roku 17-procentowej stawki podatku); nowa stawka podatku znajdzie zastosowanie w zeznaniu rocznym od 1 stycznia 2022 roku;
• kwota zmniejszająca podatek – 3600 zł rocznie/300 zł miesięcznie (stan na 30 czerwca 2022 roku to: 5100 zł rocznie/425 zł miesięcznie); przyczyną było obniżenie stawki z 17% na 12%;
• likwidacja ulgi dla klasy średniej;
• likwidacja obowiązku podwójnego sposobu obliczania zaliczek;
• powrót do rozwiązania, które było stosowane przed 2022 rokiem, a więc możliwość wspólnego rozliczenia się rodzica z dzieckiem. Samotny rodzic wychowujący dziecko będzie mógł skorzystać z podwójnej kwoty wolnej.

Kwota wolna od podatku bez zmian

Niezmienna pozostała wysokość kwoty wolnej od podatku, która w dalszym ciągu wynosi 30 000 zł. Co istotne, podwyższona kwota wolna ma zastosowanie niezależnie od wysokości osiąganych przez pracownika dochodów oraz dotyczy wyłącznie dochodów opodatkowanych według skali (skorzystają z niej podatnicy rozliczający się z urzędem skarbowym na formularzu PIT-36 lub PIT-37).



Warto też wskazać, że to pracownik będzie mógł zdecydować o podziale 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) w danym miesiącu aż na 3 płatników (np. w przypadku 2 płatników – każdy z nich będzie mógł pomniejszać zaliczkę o 1/24 kwoty zmniejszającej podatek, czyli 150 zł).



Wobec zbliżającego się końca roku 2022 wielu pracowników zadaje sobie pytanie, czy rzeczywiście dwukrotna w ciągu roku zmiana rozliczeń w zakresie wynagrodzeń nie odbije się niekorzystnie na ich rozliczeniu rocznym. Przede wszystkim należy pamiętać, że od 1 lipca pracodawcy/płatnicy podatku, wyliczając zaliczkę na podatek, przestali stosować ulgę dla klasy średniej. Podobnie podatnik – pracownik nie rozliczy tej ulgi w rozliczeniu rocznym za 2022 rok (ulga znika od 1 stycznia 2022 roku, a więc wstecznie), gdyż zastąpiła ją stawka w wysokości 12% (brak możliwości rozliczenia ulgi dla klasy średniej wprost wynika z art. 18 ustawy nowelizującej).

Co w sytuacji, gdyby jednak w przypadku konkretnego pracownika likwidacja ulgi dla klasy średniej była niekorzystna?

Sytuację tę regulują przepisy przejściowe, a dokładnie art. 26 ustawy nowelizującej. Zgodnie z tymi przepisami na naczelnika urzędu skarbowego został wprowadzony obowiązek wyliczenia hipotetycznego podatku. Obowiązek przeliczenia przychodów z pracy będzie obowiązywał każdorazowo, gdy przychody roczne zmieszczą się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł (a więc tych podatników, do których miała zastosowanie ulga dla klasy średniej).

Naczelnik urzędu skarbowego będzie wyliczał podatek według zasad obowiązujących do 30 czerwca 2022 roku według skali 17%, z uwzględnieniem ulgi dla klasy średniej – w tym przy rozliczeniu z małżonkiem uwzględniona będzie również ulga na dzieci. Celem obliczenia ma być zweryfikowanie, czy podatnik nie stracił na zmianach wprowadzonych w trakcie roku podatkowego.



Kwota zwrotu będzie traktowana jako nadpłata. Kwota ta będzie podlegała zwrotowi w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania drogą papierową lub w terminie 45 dni od dnia złożenia zeznania za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Oznacza to, że podatnik ma obowiązek złożyć zeznanie roczne za 2022 rok, stosując zasady obowiązujące od 1 lipca 2022 roku. Zgodnie z przepisami to naczelnik urzędu skarbowego będzie dokonywał wyliczenia hipotetycznego podatku.

Co zatem w przypadku podatnika, który uważa, że zwrot mu się należy (pomimo, że nie otrzymał stosownej informacji), ewentualnie zwrot powinien być w większej wysokości?

Taki podatnik winien wystąpić z wnioskiem o zwrot kwoty różnicy (bez korekty zeznania, gdyż zgodnie z przepisami nie będzie obowiązującego formularza, w którym zostanie uwzględniona ulga dla klasy średniej). Jeżeli wniosek będzie zasadny, organ dokona zwrotu w trybie bezdecyzyjnym. Jeśli organ nie zgodzi się z wnioskiem podatnika, wyda decyzję o odmowie zwrotu, która będzie podlegała zaskarżeniu na ogólnych zasadach (a zatem będzie od niej przysługiwało odwołanie).

Marcin Otręba, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu