Polski Ład 2.0 - zmiany w rozliczeniach rocznych PIT, o których musi wiedzieć podatnik

Przeczytaj także: Rozliczenia podatkowe za 2022 r. - warto już teraz sprawdzić możliwe ulgi i zwrot podatku

Największe zawirowania w Nowym Polskim Ładzie spowodowała ulga dla klasy średniej, która miała wynagrodzić zniesienie odliczania składki zdrowotnej od podatku, co okazało się bardzo niekorzystne dla podatników o wyższych dochodach. Ta sytuacja przyczyniła się do tego, że rząd postanowił naprawić Nowy Polski Ład. Korekty nowego systemu podatkowego nazwano Polskim Ładem 2.0. Za sprawą ustawy Niskie Podatki z dniem 1 lipca 2022 roku weszły w życie kolejne zmiany. O tym, czy chaos przerodził się w ład tylko z nazwy czy rzeczywiście zmiany przyniosły poprawę sytuacji, podatnicy przekonają się sami.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany w ramach Polskiego Ładu 2.0 mające wpływ na rozliczenie roczne PIT.

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY DLA PRACOWNIKA

• Obniżenie stawki podatku PIT do 12%
• Kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł
• Zniesienie ulgi dla klasy średniej
• II próg podatkowy – 32% płacony od nadwyżki powyżej 120 000 zł

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY DLA RODZINY

• Mąż i żona mają wspólnie 60 000 zł kwoty wolnej od podatku
• Dla rodzica samotnie wychowującego dziecko kwota wolna od podatku wynosi 60 000 zł, gdy rozliczy się wspólnie z dzieckiem
• Zwolnienie z podatku do kwoty 85 528 zł rocznie dla rodziców wychowujących czworo i więcej dzieci (tzw. ulga 4+)

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY DLA SENIORA

• Obniżenie stawki podatku PIT od emerytury i renty do 12%
• Zwolnienie z podatku do kwoty 85 528 zł rocznie dla pracujących seniorów, czyli osób, które zamiast pobierania świadczenia emerytalnego zdecydują się dalej pozostać aktywnymi zawodowo
• Kwota wolna od podatku 30 000 zł oznacza, że seniorzy, którzy otrzymują świadczenia do 2 500 zł, nie zapłacą od nich podatku

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY DLA PRZEDSIĘBIORCY

• Możliwość odliczenia części składek dla przedsiębiorców na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej
• Możliwość wyboru skali podatkowej za 2022 rok dla przedsiębiorców na podatku liniowym i ryczałcie
• Zwolnienia dla spółek holdingowych

Kiedy mniej znaczy więcej

Osoby rozliczające się według skali podatkowej zyskają na obniżeniu stawki podatku PIT do 12% (z wcześniej obowiązujących 17%). Zmiana dotyczy całości przychodów za rok 2022 do 120 000 zł. Powyżej tej kwoty obowiązuje stawka podatkowa 32%, a osoby zarabiające milion złotych i więcej zapłacą dodatkowe 4% od tej nadwyżki (tzw. danina solidarnościowa).

W uproszczeniu wygląda to tak:

• Zarobiłaś/zarobiłeś 100 000 zł, zapłacisz 8 400 zł podatku (12% ze 100 000 zł minus 3 600 zł, czyli kwota zmniejszająca podatek).
• Zarobiłaś/zarobiłeś 200 000 zł, zapłacisz 36 400 zł podatku (12% ze 120 000 zł plus 32% z 80 000 zł, czyli nadwyżki, minus 3 600 zł – kwota zmniejszająca podatek).
• Zarobiłaś/zarobiłeś 1 100 000 zł, zapłacisz 328 400 zł podatku (12% ze 120 000 zł plus 32% z 980 000 zł, czyli nadwyżki, minus 3 600 zł – kwota zmniejszająca podatek – plus 4% ze 100 000 zł, czyli nadwyżki powyżej miliona złotych – tzw. danina solidarnościowa).

W uproszczeniu, bo dochodzą do tego ulgi podatkowe, ale o tym za chwilę. Najpierw…

Kwota wolna od podatku vs. kwota zmniejszająca podatek

Wbrew pozorom nie oznaczają tego samego. Kwota wolna od podatku to część dochodów, od których pracownik nie ma obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych. Od lipca 2022 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł, co oznacza, że podatnik może zarobić 2 500 zł miesięcznie, od których nie płaci podatku (30 000 zł / 12 miesięcy = 2 500 zł/miesiąc).

Stąd wynika, że podatek dochodowy, którego nie musimy płacić to 300 zł na miesiąc (12% z 2 500 zł), co w skali roku daje 3 600 zł. I to jest właśnie kwota zmniejszająca podatek. Obniża ona podatek dochodowy o daną wartość, którą pracodawca odlicza, gdy przygotowuje listę płac.

Jednak przez pierwszą połowę 2022 roku kwota zmniejszająca podatek wynosiła 5 100 zł. Obniżono ją wraz z obniżeniem stawki podatkowej. Po zakończeniu roku podatnik rozliczy się stosując 12-procentową stawkę PIT z 3 600 zł kwoty zmniejszającej, a jeśli wyliczony dla niego podatek hipotetyczny z 17-procentowym podatkiem PIT i z 5 100 zł kwoty zmniejszającej będzie dla niego korzystniejszy – otrzyma zwrot różnicy pomiędzy zastosowaniem tych metod.

Ulgę przynoszą ulgi podatkowe (lub ich brak)

Znika ulga, która powodowała największy podatkowy chaos – ulga dla klasy średniej. Została usunięta na rzecz niższej stawki podatku PIT i nie będzie przysługiwała również podatnikom, którzy przez pierwszą część roku korzystali z odliczenia ze względu na przychody mieszczące się w przedziale 68 411,99 - 102 588 zł. Zaliczki ustalone na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych do wynagrodzeń wypłacanych do 30 czerwca mogą obejmować ulgę dla pracowników.

Warto wiedzieć, że znika również możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku na dotychczasowych zasadach. Podatnicy płacący składki tracą prawo odliczenia ich w wysokości 7,75% podstawy ustalenia składki od wysokości obliczonego podatku.

Kolejna ulga wprowadzona za sprawą Polskiego Ładu w styczniu, którą likwiduje lipcowy Polski Ład 2.0, to ulga dla rodziców wychowujących samotnie dziecko wynosząca 1 500 zł. Powraca natomiast możliwość rozliczania się samotnych rodziców wraz z dzieckiem. Będą oni mogli zastosować podwójną kwotę wolną od podatku, czyli 60 000 zł, a co za tym idzie zaoszczędzą podwójną kwotę zmniejszającą podatek (2 × 3 600 zł).

Dodatkowo dla rodziców samotnie wychowujących dziecko, którzy mają zarobki na tyle wysokie, że wpadają w II próg podatkowy, korzystne jest wspólne rozliczenie się z dzieckiem. Jest to w pewnym sensie rekompensata za to, że rodzic ten ponosi takie same (lub czasem wyższe) koszty wychowania, co rodzice wspólnie wychowujący dziecko, ale rodzic samotny nie ma możliwości wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem. Może więc rozliczyć się razem ze swoim dzieckiem i obniżyć dzięki temu znacząco kwotę odprowadzanego podatku. Zasady preferencji w tym przypadku różnią się nieco w zależności od tego, czy dziecko nadal się uczy, jest pełnoletnie, uzyskuje własne dochody, a także, czy dziecko lub rodzic prowadzą własną działalność i w jaki sposób jest ona opodatkowana. Istotny jest tutaj fakt zwiększenia limitu zarobków dziecka z 3 089 zł rocznie do 16 061,28 zł, co stanowi dwunastokrotność renty socjalnej (w 2022 roku 1 338,44 zł).

Do gry wkraczają nowe ulgi podatkowe

Polski Ład 2.0 dostarcza kilka nowych ulg podatkowych. Oto najciekawsze z nich:

• ulga na zabytek – dotyczy wydatków związanych z zakupem i restauracją zabytków (50% wydatku w przypadku zakupu nieruchomości max. 500 000 zł),
• ulga na robotyzację – obejmuje zakup nowych robotów, maszyn i urządzeń peryferyjnych, w tym oprogramowania, i wartości niematerialnych i prawnych (w roku podatkowym poniesienia wydatków lub w jednym z 6 kolejnych lat, 100% wydatków zaliczonych do kosztów podatkowych),
• ulga – składka na związki zawodowe – odliczenie od dochodu z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych (do 500 zł rocznie),
• ulga na terminal płatniczy – przysługuje na urządzenie umożliwiające dokonywanie płatności bezgotówkowych z wykorzystaniem karty płatniczej lub innego instrumentu płatniczego (1000 - 2000 - 2500 zł rocznie przez dwa lata),
• ulga produkcyjna – związana z sumą kosztów produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia na rynek nowego produktu (30% sumy kosztów produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia na rynek max. 10% dochodu z działalności gospodarczej).

Zwolnienia nie zawsze negatywne

Zwolnienia są pozytywne, jeśli dotyczą podatku. Polski Ład 2.0 określa grupę osób, które mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku przychodu do kwoty 85 528 zł rocznie. Kto znalazł się w gronie szczęśliwców? Nowością są podatnicy, którzy wychowują czworo lub większą liczbę dzieci (ulga 4+). Zwolnione są też osoby do 26 roku życia, pracujący seniorzy, czyli osoby, które zamiast pobierać świadczenie emerytalne zdecydują się dalej pozostać aktywnymi zawodowo, a także podatnicy, którzy zmieniają rezydencję podatkową z zagranicznej na polską.

Jedyna okazja na cofnięcie się w czasie

Czasami podatnicy pragną cofnąć się w czasie i zmienić podjęte decyzje, zwłaszcza, jeśli prawo zmieniło się na ich niekorzyść. Ustawa Niskie Podatki daje taką możliwość tym, którzy w 2022 roku wybrali ryczałt lub podatek liniowy jako formę opodatkowania. Podatnicy mogą ex post cofnąć ten wybór i zdecydować się zmienić formę opodatkowania na skalę podatkową. W tym celu należy do 2 maja 2023 roku złożyć deklarację w zeznaniu PIT-36.

Jeszcze więcej pożyteczności!

Zamiast fiskusowi daj… komukolwiek innemu! W wyniku Polskiego Ładu 2.0 można przekazać 1,5% podatku należnego fiskusowi na konto dowolnej organizacji pożytku publicznego (OPP). Mimo że zmiana obowiązuje od 1 lipca 2022 roku, nową, wyższą kwotę podatnicy przekazują organizacjom wskazanym w wykazie ustawowym za cały rok podatkowy. Warunkiem, by można było przekazać na rzecz organizacji 1,5% podatku, jest właśnie wpis do wykazu. Organizacje mogą uzyskać status OPP wtedy, gdy prowadzą działalność nieprzerwanie od co najmniej dwóch lat.