Planowane zmiany w ustawie o KAS budzą poważne zastrzeżenia

Przeczytaj także: Zasady i tryb prowadzenia kontroli celno-skarbowej

Zmiany, do których muszą dostosować się firmy

Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw opublikowany przez Ministra Finansów 6 lipca 2022 r. Nowelizacja przepisów dotyczących wwozu i wywozu towarów i pieniędzy z/na terytorium Unii Europejskiej, wymusza dostosowanie działalności do nowych regulacji pod groźbą zaostrzonych, milionowych kar.

Krytyczne uwagi RCL

Rządowe Centrum Legislacji skrytykowało projekt. Chodziło w szczególności o "kontrolę ex-post" (dodawany rozdział 1d w dziale V ustawy o KAS). Zdaniem RCL dopuszczalność uregulowania w prawie krajowym tej materii wymaga dodatkowej analizy i w zależności od jej wyników – merytorycznego uzasadnienia bądź usunięcia wątpliwych zapisów. Proponowane regulacje mogą zostać uznane za modyfikację unijnego rozporządzenia 2017/821 – gdyż art. 11 i art. 12 tego aktu bezpośrednio normuje sposób prowadzenia takich kontroli. Szczególne zastrzeżenia budzą normy „dublujące” zapisy rozporządzenia 2017/821 oraz wprowadzające ich modyfikacje.

RCL wskazało przykładowo, że art. 11 ust. 3 rozporządzenia 2017/821 rozstrzyga, iż kontrole ex-post „powinny obejmować kontrole na miejscu, w tym w pomieszczeniach unijnego importera”, natomiast projekt nowelizacji przewiduje stosowanie w tym zakresie art. 59 ust. 1 ustawy KAS, który szczegółowo wymienia również inne miejsca wykonywania czynności kontrolnych, znacznie poszerzając katalog.

Nasz ustawodawca domaga się kar, podczas gdy Unia mówi jedynie o działaniach naprawczych

Wątpliwości RCL wzbudziło również włączenie do projektu sankcji w postaci kary pieniężnej za naruszenie przepisów rozporządzenia 2017/821 (art. 94zh ust. 1 pkt 3 ustawy KAS). Wprawdzie cytowane rozporządzenie daje państwom członkowskim swobodę uregulowania sposobu postępowania w przypadku naruszenia przepisów, jednak na taką okoliczność przewidziano w nim jedynie skierowanie do unijnego importera wezwania do przeprowadzenia działań naprawczych. Zgodnie z projektowanym art. 94zh ustawy o KAS, karze pieniężnej od 1 000 zł do 500 000 zł podlegać będzie ten, kto będąc unijnym importerem:

• nie przedstawi w odpowiednim terminie dokumentów potwierdzających spełnienie obowiązków w zakresie: systemu zarządzania, audytu zewnętrznego, zarządzania ryzykiem i ujawniania informacji albo
• nie przedstawi w odpowiednim terminie planu wdrożenia działań naprawczych albo
• nie usunie w terminie stwierdzonych naruszeń.

W dalszej kolejności rozporządzenie zobowiązuje do składania przez państwa członkowskie sprawozdań z implementacji przedmiotowych regulacji oraz dokonywania przez Komisję Europejską (do dnia 1 stycznia 2023 r., a następnie co trzy lata) przeglądu funkcjonowania i skuteczności rozporządzenia. Na tej podstawie zostanie ocenione, czy państwa członkowskie winny mieć kompetencje do nakładania sankcji za ustawiczne niewywiązywanie się z obowiązków określonych w tym rozporządzeniu. Stąd, zdaniem RCL, do czasu przyznania takiej kompetencji państwom członkowskim - określonej w art. 94zh ust. 1 pkt 3 KAS – uprawnienie do nakładania sankcji wydaje się być sprzeczne z unijnym prawem.

Wątpliwości RCL budzi również kompletność zmian w ustawie KAS w odniesieniu do przeprowadzania kontroli celno-skarbowej środków pieniężnych wwożonych do Unii Europejskiej lub wywożonych z jej terytorium.

Niezgodność polskiej wersji przepisów z regulacjami unijnymi

Projekt zmian w ustawie o KAS jest obecnie na etapie konsultacji publicznych. W dalszej kolejności ma zostać skierowany do parlamentu.

W przypadku uchwalenia nowelizacji w obecnym kształcie, nie da się wykluczyć niezgodności polskich przepisów z uregulowaniami unijnymi, co w razie sporów z organami podatkowymi może skutkować możliwością powoływania się podatników bezpośrednio na przepisy UE.