Sprzedaż udziału w spadku bez podatku od spadków i darowizn

Przeczytaj także: Spadek z Wielkiej Brytanii z polskim podatkiem

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Dnia 22 stycznia 2017 r. zmarła matka wnioskodawcy, po której odziedziczył on spadek wraz z siostrą (w wysokości 1/2 części każde z nich). Nabycie spadku było zwolnione z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W skład spadku wchodziły:
1. Mieszkanie o powierzchni użytkowej 35,59 m2 i piwnica o powierzchni użytkowej 13,82 m2,
2. 1/4 działki o powierzchni 1,0003 ha położonej w C.

Następnie 7 grudnia 2017 r. rodzeństwo dokonało podziału spadku po matce, wskutek czego siostra wnioskodawcy stała się właścicielem mieszkania, a wnioskodawca stał się właścicielem 12/48 części działki.

Następnie 21 września 2021 r. wnioskodawca wraz z drugim współwłaścicielem działki ją sprzedali. Wnioskodawca zadał pytanie, czy pomimo sprzedaży spadku nadal jest zwolniony z podatku od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. drubig-photo - Fotolia.com

Sprzedaż udziału w spadku bez podatku od spadków i darowizn

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie spadku, które może być zwolnione od tego podatku, gdy spadkobiercą jest syn. Późniejsze zbycie udziału w spadku nie jest już objęte tym podatkiem.

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy:
Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, „dziedziczenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Stosownie do art. 924 ww. ustawy:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Natomiast stosownie do art. 925 tej ustawy:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Z powyższych przepisów wynika, że nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.
Z kolei przepis art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Jednakże zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

W myśl art. 4a ust. 4 ww. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Przepis art. 4a ww. ustawy nie nakłada na nabywcę (spadkobiercę) żadnych innych warunków poza tymi, które są w nim wymienione. Wśród warunków ww. art. 4a tejże ustawy ustawodawca nie zawarł warunku dotyczącego okresu posiadania przez spadkobiercę nabytego w drodze spadku majątku. Ustawodawca nie nałożył bowiem na podatnika, który skorzystał z ww. zwolnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków, koniecznych do spełnienia dla zachowania prawa do zwolnienia. Przyznane zwolnienie jest zatem bezwarunkowe. Tym samym, spadkobierca bez utraty zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, może w każdej chwili dokonać sprzedaży przedmiotu nabytego tytułem dziedziczenia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że tytułem dziedziczenia nabył Pan 1/2 spadku po zmarłej 22 stycznia 2017 r. matce. Pozostały udział nabyła Pańska siostra. Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał zaświadczenie, że z tytułu dziedziczenia po matce podatek nie należy się, gdyż zastosowano zwolnienie od podatku na postawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz wyraził zgodę na swobodne dysponowanie masą spadkowa przez spadkobierców. Następie przeprowadził Pan razem z siostrą dział spadku, w wyniku którego otrzymał Pan udział 12/48 w działce o powierzchni 1,0003 ha. W dniu 21 września 2021 r. razem z pozostałymi współwłaścicielami sprzedał Pan ww. działkę.

Jak już wcześniej wskazano, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie na podstawie tytułów ściśle wymienionych w art. 1 ust. 1 i 2 ww. ustawy. Z tytułu dziedziczenia po matce przysługuje Panu zwolnienie na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, co potwierdza również zaświadczenie wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego. Przyznane zwolnienie jest bezwarunkowe.

Tym samym sprzedaż przez Pana udziału w działce nie spowodowała utraty prawa do zwolnienia z art. 4a ww. ustawy. Przyznane Panu zwolnienie z opodatkowania nabycia tytułem dziedziczenia spadku po matce, nie zostało przez Pana utracone w związku z późniejszym dysponowaniem tym majątkiem.

Równocześnie należy zauważyć, że sprzedaż majątku nabytego w spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Umowa sprzedaży nie jest bowiem czynnością wymienioną w art. 1 określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Oznacza to, że jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Reasumując, z tytułu sprzedaży udziału w działce nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn oraz nie utracił Pan przyznanego zwolnienia z tytułu dziedziczenia po matce.

Ponadto nadmienić należy, że wydając interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa nie przeprowadzamy postępowania dowodowego w związku z czym nie dokonujemy analizy i oceny załączonych do wniosku bądź jego uzupełnienia dokumentów, a jedynie opieramy się na przedstawionym we wniosku opisie sprawy.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów