Polski Ład: składka zdrowotna od sprzedaży samochodu wycofanego z firmy

Przeczytaj także: Nowa składka zdrowotna przedsiębiorcy. Kto ile straci?

Załóżmy, że w 2012 r. przedsiębiorca zakupił do prowadzonej działalności gospodarczej używany samochód osobowy na fakturę VAT marża. Auto zostało uznane za środek trwały, zaś odpisy amortyzacyjne oraz wydatki eksploatacyjne były zaliczane do kosztów uzyskania przychodu. Następnie w 2018 r. przedsiębiorca zakupił kolejny samochód, a stary z działalności gospodarczej wycofał, przekazując go na swoje cele osobiste. Obecnie, tj. w 2022 r. zamierza sprzedać ten stary samochód. Z jakimi opłatami z tego tytułu musi się liczyć (na potrzeby podatku dochodowego jest prowadzona podatkowa księga przychodów i rozchodów, zaś wybrana forma opodatkowania to skala podatkowa).

Sytuacja wydaje się być kuriozalna, ale niestety daniny z tytułu takiej sprzedaży mogą sięgnąć 26%, a w skrajnych przypadkach nawet 41%. Skąd tak duże obciążenie?

Podatek dochodowy

Źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych określa art. 10 ustawy o PIT. Wyodrębnia on m.in. (ust. 1 przepisu):

• pozarolniczą działalność gospodarczą (pkt 3(
• odpłatne zbycie rzeczy ruchomych, gdy to następuje przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło ich nabycie (pkt 8).

Art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o PIT dodaje zaś, że przychodami z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywany na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Dodatkowo art. 10 ust. 2 ustawy o PIT wskazuje, że przepisów ust. 1 pkt 8 (a więc do sprzedaży m.in. rzeczy ruchomych) nie stosuje się do składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne

Polski Ład istotnie zmienił zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą (znowelizowany art. 81 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Dla przedsiębiorcy, który opłaca podatek dochodowy na zasadach ogólnych (skala podatkowa, podatek liniowy), miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka. Dochód ten ustala się w następujący sposób:

1. dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy o PIT a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu tej ustawy;
2. dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 1, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
3. dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów w rozumieniu ustawy o PIT, osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów w rozumieniu tej ustawy, poniesionych od początku roku;
4. dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli ustalony w taki sposób dochód jest niższy od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota tego wynagrodzenia. Podstawa wymiaru składki na takich zasadach jest ustalana począwszy od lutego 2022 r., a za styczeń 2022 r. (przy wskazanych formach opodatkowani), opłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach obowiązujących do końca 2021 r.

Kolejna zmiana pozbawiła od 2022 r. podatników prawa do odliczania składki zdrowotnej od podatku. W efekcie składka ta przyjęła funkcję podatku.

Polski Ład czyli składka na ubezpieczenie zdrowotne od sprzedaży (nie)firmowego majątku

Jak zatem wynika z powyższego, przychodami z działalności gospodarczej są zarówno przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku używanych aktualnie w działalności, jak i przychody uzyskane ze sprzedaży tych składników majątku, które zostały z działalności gospodarczej z różnych względów wycofane (o ile pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat). Jest to zatem przychód podatkowy ze źródła działalność gospodarcza.

W rezultacie, skoro powyższy przychód zostanie tak zaklasyfikowany, to należy brać go pod uwagę przy ustalaniu nie tylko wysokości podatku dochodowego ale też podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy. Skoro zaś samochód został już w całości zamortyzowany, to jego sprzedaży nie będą towarzyszyć koszty uzyskania przychodu.

Dlatego też, gdy firma generuje bieżące dochody na poziomie co najmniej wynagrodzenia minimalnego, od dodatkowej sprzedaży tego samochodu przedsiębiorca będzie musiał zapłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 9%) oraz podatek dochodowy z firmy w wysokości 17% bądź nawet 32%, gdy jego dochody przekroczą 120.000 zł. W efekcie sprzedaż samochodu może być obarczona nawet 41% daniną.