Od umowy zlecenia z obywatelem z Ukrainy nie należy pobierać podatku dochodowego?

Przeczytaj także: Umowa zlecenie z obywatelem Ukrainy gdy certyfikat rezydencji podatkowej

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W ramach prowadzonej działalności spółka zawiera umowy zlecenia z osobami fizycznymi będącymi rezydentami dla celów podatkowych Ukrainy. Nie posiadają oni na terytorium RP centrum interesów życiowych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych). Przedstawiają za to spółce certyfikaty rezydencji podatkowej potwierdzające, że są oni rezydentami podatkowymi Ukrainy.

Zatrudnieni w taki sposób pracownicy nie wykonują pracy w ramach wolnego zawodu. Świadczą oni w sposób samodzielny prace zlecone przez klientów spółki.

Spółka nadto podkreśliła, że zleceniobiorcy nie prowadzą działalności gospodarczej, świadczą usługi w miejscu wskazanym przez klienta wnioskodawcy, nie posiadają swoich stałych placówek w Polsce. Zleceniobiorcy przebywają przy tym w ciągu roku w Polsce na ogół dłużej niż 183 dni.

Spółka zadała pytanie, czy jest zobowiązana do obliczania, pobierania i wpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaconego zleceniobiorcom dochodu wynikającego z umów zleceń w przypadku, gdy zleceniobiorca wykonujący prace w sposób samodzielny pozostaje w Polsce przez okres dłuższy niż 183 dni w roku? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych oraz daninę solidarnościową.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje przy tym dwa „tryby" zapłaty/poboru podatku dochodowego od osób fizycznych:
- tzw. samoobliczenie (samowymiar) i zapłatę podatku przez podatnika,
- obliczenie, pobór i zapłatę podatku przez płatnika.

Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Niemniej jednak, w odniesieniu do licznych sytuacji zasada ta została wyłączona przez ustawodawcę, poprzez nałożenie obowiązków płatnika na podmioty wypłacające podatnikowi (stawiające do dyspozycji podatnika) należności stanowiące jego dochody (przychody).

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza system poboru podatku przez płatnika w przypadkach wskazanych w art. 31, 33, 34, 35, 41 i 42e. Wymienione przepisy nakładają obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ponadto, w określonych przez ustawodawcę sytuacjach wypłaty należności na rzecz podatnika lub realizacji świadczeń na rzecz podatnika, na podmiotach dokonujących tych wypłat lub świadczeń ciążą obowiązki o charakterze informacyjnym (np. art. 39 ust. 3, art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych płatnicy, o których mowa w ust. 1 (czyli m.in. osoby prawne i ich jednostki organizacyjne), są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 13-16 oraz art. 30a ust. 1 pkt 1-11 oraz 11b-12, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5, 10, 12 i 21.

„Tytuły określone w art. 29”, o których mowa w cytowanym przepisie to m.in. przychody z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6-9 (w tym w art. 13 pkt 8) uzyskane na terytorium Polski przez osoby, które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Powołane regulacje art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do których odnosi się art. 29 ust. 1 pkt 1 tej ustawy dotyczą przychodów z działalności wykonywanej osobiście (tj. źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy). Do tej kategorii ustawodawca zalicza m.in. – wskazane w art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9 (przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).

Osoby fizyczne, które nie mają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – to osoby, które nie spełniają kryteriów określonych w art. 3 ust. 1a ustawy, czyli:
- nie posiadają na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) ani
- nie przebywają na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Osoby te są objęte tzw. ograniczonym obowiązkiem podatkowym – podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 3 ust. 2a ww. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 3 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z:
- działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia
- tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia. Za dochody (przychody), o których mowa w ust. 2b pkt 7, uważa się przychody wymienione w art. 29 ust. 1, jeżeli nie stanowią dochodów (przychodów), o których mowa w ust. 2b pkt 1-6 (art. 3 ust. 2d).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby, o których mowa w art. 3 ust. 2a, przychodów z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6-9 – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu.

Stosownie natomiast do art. 29 ust. 2 przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego, zleceniobiorcy – przy zawarciu umowy z Wnioskodawcą – przedstawiają certyfikaty rezydencji wydane na nich przez ukraińską administrację podatkową. Wobec tego, dla realizacji obowiązków płatnika związanych z wypłatą (stawianiem do dyspozycji) wynagrodzeń tych osób Spółka powinna uwzględniać postanowienia Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Kijowie dnia 12 stycznia 1993 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 63 poz. 269 ze zm.).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 tej umowy, dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że osoba ta dysponuje zwykle stałą placówką w drugim Umawiającym się Państwie dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w drugim Państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce.

W opisanej sytuacji faktycznej zleceniobiorcy (osoby świadczące usługi) nie wykonują „wolnych zawodów”. Świadczenie opisanych prac w ramach wskazanych umów mieści się jednak w pojęciu „innej działalności o samodzielnym charakterze”. Jednocześnie, jak wskazano w stanie faktycznym, zleceniobiorcy (osoby świadczące usługi) nie posiadają stałych placówek w Polsce.

Wobec tego, stosownie do art. 14 ust. 1 polsko-ukraińskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ich dochody z wykonywania umów zlecenia (umów o świadczenie usług) jako dochody z „innej działalności o samodzielnym charakterze” – niezależnie od długości ich pobytu w Polsce w roku podatkowym – podlegają opodatkowaniu tylko w Ukrainie.

W odniesieniu do wypłacanych lub stawianych do dyspozycji należności z tytułu opisanych umów zlecenia Spółka jako płatnik, o którym mowa w art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie powinna więc pobierać zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z art. 29 ust. 2 tej ustawy w zw. z art. 14 ust. 1 polsko-ukraińskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów