Transgraniczny zakup usług niematerialnych: kiedy podatek u źródła?

Przeczytaj także: Usługi pośrednictwa a podatek u źródła

Jakie usługi niematerialne podlegają podatkowi u źródła?

W pierwszej kolejności należy zweryfikować, czy nabywane z zagranicy usługi niematerialne zostały wymienione w katalogu usług podlegających podatkowi u źródła wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT. Są to usługi doradcze, księgowe, badania rynku, prawne, reklamowe, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń. Dodatkowo ustawodawca w przepisie tym wskazał, że podatkowi u źródła będą podlegały także świadczenia o podobnym charakterze do wymienionych powyżej. Szeroki oraz niedookreślony katalog usług niematerialnych powoduje, że najbezpieczniejszym rozwiązaniem w wielu przypadkach jest wystąpienie z wnioskiem o interpretację indywidualną celem potwierdzenia, czy usługi nie będą podlegały podatkowi u źródła.

Zwolnienie

Co do zasady w przypadku zakupu usług wymienionych powyżej przedsiębiorca stanie się płatnikiem podatku u źródła i będzie zobowiązany do zapłaty 20% wartości świadczenia na konto urzędu skarbowego. W przypadku braku w umowie klauzuli „gross-up” nie dochodzi do ubruttowienia płatności, a więc podatek w wysokości 20% płatności podlega wpłacie na konto urzędu skarbowego, a pozostała kwota (80%) podlega zapłacie kontrahentowi, który następnie może ubiegać się o zwrot podatku.

W przypadku usług niematerialnych można jednak skorzystać ze zwolnienia z podatku u źródła na podstawie odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest posiadanie ważnego certyfikatu rezydencji podatkowej dostawcy usług. W praktyce zbierane jest także oświadczenie beneficjenta rzeczywistego płatności oraz potwierdzenie prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej w państwie rezydencji, co ma na celu wykazanie dochowania należytej staranności przez płatnika podatku.

Należyta staranność

Zmiana przepisów, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., wprowadziła do podatku u źródła pojęcie tzw. należytej staranności. Co prawda, przepisy ustawy nie definiują znaczenia tego pojęcia, ale w tym temacie sądy wydają coraz więcej wyroków, które ostatecznie mogą pomóc podatnikom w spełnieniu kryterium należytej staranności. Należy zaznaczyć, że ustawodawca przewidział wymóg jej dochowania w przypadku każdej płatności zagranicznej z tytułu usług niematerialnych objętych podatkiem u źródła. Oznacza to, że płatnicy podatku nabywający zagraniczne usługi niematerialne powinni ze szczególną ostrożnością podejść do tematu weryfikacji zakresu transakcji, świadczonych usług, a także weryfikacji kontrahenta i beneficjenta rzeczywistego płatności.

Ponadto należy podkreślić, iż przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności gospodarczej prowadzonej przez płatnika. Innymi słowy, od dużego przedsiębiorcy będą wymagane dużo większe standardy w kwestii zachowania należytej staranności niż w przypadku mniejszego.

Status dostawcy i kwestia beneficjenta rzeczywistego płatności

W przypadku nabywania usług niematerialnych z zagranicy podlegających podatkowi u źródła nabywcy tych usług powinni w szczególny sposób zweryfikować status kontrahenta. W pierwszej kolejności weryfikacji powinno podlegać to, czy kontrahent prowadzi w państwie rezydencji innym niż Polska rzeczywistą działalność gospodarczą, tj. czy struktura kontrahenta nie jest sztuczna, czy jest zarejestrowany w tym kraju, posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie, zlecone zadania są współmierne do wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, a porozumienia są zgodne z rzeczywistością i mają uzasadnienie gospodarcze. Ponadto taki podmiot powinien mieć zdolność do samodzielnego funkcjonowania w gospodarce. Powyższe kryteria są bardzo trudne do weryfikacji w praktyce, dlatego też w większości przypadków dochodzi do podpisania oświadczenia przez kontrahenta i ogólnej weryfikacji płatnika, czy spółka jest realnie funkcjonującym podmiotem.

Kolejną kwestią podlegającą weryfikacji jest beneficjent rzeczywisty płatności, a więc podmiot, który otrzymuje płatności i wykorzystuje je na własne potrzeby. Instytucja beneficjenta rzeczywistego jest stosunkowo nową instytucją, która powstała głównie z myślą o ukróceniu sztucznych procederów związanych z unikaniem bądź uchylaniem się od opodatkowania. Niemniej kwestia ta dostarcza wielu problemów rzetelnie działającym podmiotom, które muszą dodatkowo zweryfikować status i powiązania podmiotu świadczącego na ich rzecz usługi niematerialne.