Polski Ład: odliczenie składki zdrowotnej od podatku już niemożliwe

Przeczytaj także: Polski Ład: składka zdrowotna od prowadzonej firmy

Zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców

Aktualnie każdy przedsiębiorca może obliczać wysokość składki zdrowotnej w wysokości ryczałtu od zadeklarowanej kwoty, które nie jest niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W roku 2021 wynosi ono 4 242,38 zł. Od tej podstawy składka wynosi 9%, a więc 381,81 zł w 2021 roku.

Według projektu Polskiego Ładu podstawę wymiaru składki mają stanowić rzeczywiste dochody przedsiębiorcy osiągane z prowadzonej działalności. Ma to objąć zarówno przedsiębiorców, którzy rozliczają się podatkiem liniowym, jak i tych którzy rozliczają się wedle skali podatkowej. Jednak wystąpi tutaj znacząca różnica: składka dla podatników rozliczających się podatkiem liniowym będzie wynosić 4,9% dochodu (według skali, ma być to jak do tej pory 9%).

Za to stawka składki w wys. 4,9% zostanie zastosowana również do podatników opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. W tej ostatniej kategorii znajdziemy opodatkowanie podmiotów, które korzystają z ulgi IP Box, czyli pięcioprocentowej stawki opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tytułu patentów, praw ochronnych na wzór użytkowy, czy autorskich praw do programu komputerowego.

Ponadto mimo obliczania składek od dochodu, podstawa wymiaru składki za konkretny miesiąc nie będzie mogła wynosić mniej niż minimalne wynagrodzenie, obowiązujące w dniu 1 stycznia konkretnego roku. Za to w danym roku od kwoty będącej iloczynem liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz minimalnego wynagrodzenia, które obowiązuje w dniu 1 stycznia konkretnego roku.

Podatnicy rozliczający się za pomocą podatku liniowego lub korzystający z IP Box, w przypadku których składka ta jest obliczana z reguły jako 4,9% podstawy, kwota składki na miesiąc nie może wynosić mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia. Za to kwota składki rocznej nie może być niższa niż 9% iloczynu ilości miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia.



Gdy przedsiębiorca osiągnie mniejsze dochody niż kwota iloczynu liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz minimalnego wynagrodzenia lub osiągnie stratę, musi zapłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne liczoną od rocznej podstawy opodatkowania. Oblicza się ją jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia.

Co w sytuacji, kiedy okaże się, że suma wpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od składki na ubezpieczenie zdrowotne wyznaczonej od podstawy rocznej? Wówczas ubezpieczony ma prawo do zwrotu kwoty, która jest różnicą między sumą wpłaconych składek a składką na ubezpieczenie zdrowotne, ustaloną od rocznego dochodu (podstawy).

Zasady dla innych podatników

Odmienne reguły obowiązują osoby rozliczające się na ryczałt, za pomocą karty podatkowej i współpracujących z przedsiębiorcami. Dla tzw. ryczałtowców wysokość składki zdrowotnej ma być ustalana od kwoty przychodów osiągniętych w ciągu roku.

• Gdy roczny przychód wynosi do 60 tys. zł – podstawą składki będzie 60% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia;
• Gdy roczny przychód wynosi od 60 do 300 tys. zł – podstawą składki będzie 100% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia;
• Gdy roczny przychód przekroczy 300 tys. zł – podstawą składki będzie 180% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia.

Osoby stosujące kartę podatkową, będą mieć podstawę wymiaru miesięcznej składki zdrowotnej wedle kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku.

Pozostali przedsiębiorcy prowadzący działalność pozarolniczą wedle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli artyści i twórcy (zgodnie z art. 8 ust 6 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a także osoby współpracujące z prowadzącymi działalność pozarolniczą, będą mieć podstawę wymiaru miesięcznej składki w postaci kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale roku ubiegłego.

Koniec z odliczaniem składki zdrowotnej od podatku

Aktualnie wysokość składki zdrowotnej to 9% podstawy wymiaru. Można dokonać odliczenia od podatku w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru. W efekcie zarówno przedsiębiorcy, zleceniobiorcy i pracownicy mogą odliczać większą część swojej składki zdrowotnej od podatku. Jest to ulga podatkowa, czyli możliwość zapłaty mniejszej wysokości podatku dochodowego PIT. Jednak wraz z wprowadzeniem Polskiego Ładu, te przepisy zostaną zniesione. Składka nie będzie już odliczana ani w przypadku pracowników, osób wykonujących pracę na umowę o dzieło czy umowę zlecenie, a także przedsiębiorców, czy pozostałych podmiotów, które muszą opłacać składkę zdrowotną.

Kto został zobowiązany do płacenia składki zdrowotnej zgodnie z Polskim Ładem?

Dodatkowo Nowy Ład w nowelizacji art. 66 ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia obejmuje składkami osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Będą to więc członkowie komisji rewizyjnych, prokurenci, czy członkowie zarządu. Jako podstawę obliczenia składki traktuje się kwotę odpowiadającą wysokości wynagrodzenia tych osób, pobieranego z tytułu powołania.

Według ustawodawcy, zmiana ta jest spowodowana przyczynami fiskalnymi. W ten sposób mają zgromadzić się dodatkowe środki na ochronę zdrowia. Celem jest też pełniejsza realizacja zasady solidaryzmu społecznego. Wymienione powyżej osoby są często zgłaszane jako członkowie rodziny do ubezpieczenia przez współmałżonków, którzy mają własny tytuł ubezpieczeniowy. Jednak te osoby wciąż nie będą podlegać ubezpieczeniu rentowemu, chorobowemu, emerytalnemu i wypadkowemu.

Przykładowe wyliczenia prezentują się następująco:
Członek zarządu spółki z o.o. uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 8000 zł miesięcznie, z czego (zgodnie z obecnymi przepisami) musi zapłacić podatek w wysokości 1318 zł. W efekcie:

• Wynagrodzenie brutto: 8000 zł;
• Koszty uzyskania przychodów: 250 zł;
• Podstawa opodatkowania: 8000 zł - 250 zł = 7 750 zł;
• Podatek do zapłaty: 17% * 7 750 zł = 1318 zł (w przypadku dochodów członka zarządu nie stosuje się kwoty wolnej od podatku).
• Od 2022 r. konieczne będzie obliczenie i zapłata także składki na ubezpieczenie zdrowotne:
• Składka na ubezpieczenie zdrowotne: 9% * 8 000 zł = 720 zł.

Kwoty składki nie będzie można odliczyć od podatku, dlatego obciążenie członka zarządu poważnie wzrośnie. Co więcej, dochody członka zarządu nie będą też objęte ulgą dla klasy średniej, którą przewiduje projekt. Za to zaliczkę na podatek dochodowy i składkę zdrowotną potrąca spółka będąca płatnikiem, do której należy członek zarządu. Nie dokonuje on tego rozliczenia we własnym zakresie.

Wnioski

Polski Ład i kwestie związane ze składką zdrowotną to tematy kontrowersyjne, wzbudzające wiele silnych emocji. Mimo to projekt nie obejmuje wprowadzenia nowej stawki – oprócz podatników rozliczających się podatkiem liniowym. Nie uwzględnia też częściowego odliczenia składki, w związku z czym spowoduje poważniejsze obciążenia dla podatników. Oprócz tego obowiązek zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie dotyczyć większej liczby podmiotów, w tym prokurentów czy członków zarządu.

Marcin Staniszewski