Licytacja komornicza ciągnika siodłowego firmy z podatkiem VAT

Przeczytaj także: Licytacja komornicza działki zabudowanej z 23% podatkiem VAT?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca jest komornikiem sądowym. W dniu 17 czerwca 2021 r. w ramach licytacji komorniczej dokonał sprzedaży ruchomości należącej do dłużnika, tj. ciągnika siodłowego, na rzecz osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (zakup do majątku odrębnego). Ciągnik tej był ujęty w ewidencji środków trwałych dłużnika na dzień 31 grudnia 2018 r. – później brak jest informacji.

Ciągnik został nabyty przez dłużnika 12 grudnia 2015 r., a od jego zakupu odliczono VAT. Dłużnicy prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej?, która obecnie jest zawieszona. Zgodnie z pismem Naczelnika Urzędu Skarbowego z 21 maja 2021 r. spółka nie figuruje w rejestrze podatników VAT.

Sprzedany ciągnik siodłowy był wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem VAT. Nie był udostępniany osobom trzecim. Wnioskodawca zadał pytanie, czy jest zobowiązany do obliczenia i pobrania podatku VAT z tytułu dokonanej w imieniu dłużnika dostawy ruchomości i wystawienia faktury w imieniu dłużnika, która to dostawa nastąpiła w drodze sprzedaży licytacyjnej? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1427, 1492 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 11 i 41) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. pixabay.com

Komornik musi sprzedawać majątek firmy z VAT

Komornik, który dokonuje sprzedaży licytacyjnej majątku przedsiębiorcy pozostającego obecnie w zawieszeniu, a przez to wykreślonego z rejestru podatników VAT czynnych, który to przy zakupie tego majątku VAT odliczył, musi podatek ten przy takim zbyciu naliczyć, co winno zostać potwierdzone fakturą.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), dalej zwaną Ordynacją podatkową, zgodnie z którym płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepis art. 18 ustawy, wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

Przepis art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. (…)

Dłużnicy, którzy są wspólnikami spółki cywilnej nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT. Sprzedany pojazd był wykorzystywany przez cały czas wyłącznie do celów działalności gospodarczej (usługi transportowe). Nie był nigdy udostępniany osobom trzecim (najem; dzierżawa). Był wykorzystywany wyłącznie do działalności opodatkowanej (a nie zwolnionej od podatku). Od nabycia odliczono podatek VAT. (…)

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze konkretna czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zatem w pierwszej kolejności należy rozważyć kwestię, czy dłużnik będzie działać jako podatnik podatku od towarów i usług w odniesieniu do sprzedaży ruchomości, a tym samym sprzedaż ta będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Jak wskazał Wnioskodawca, dłużnicy prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej. Obecnie działalność gospodarcza A s.c. jest zawieszona. Ponadto sprzedany pojazd był wykorzystywany przez cały czas wyłącznie do celów działalności gospodarczej (usługi transportowe). Zatem, dostawa ruchomości będzie dotyczyła majątku podmiotu gospodarczego, którym jest spółka. Tym samym, w opisanej sytuacji dłużnika należy uznać za podatnika podatku od towarów i usług.

Należy bowiem zaznaczyć, że zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne z zastrzeżeniem ust. 3.

Jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT (art. 96 ust. 6 ustawy).

Na mocy art. 96 ust. 9a ustawy, wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który:
1. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub
2. będąc obowiązanym do złożenia deklaracji, o której mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, nie złożył takich deklaracji za 3 kolejne miesiące lub takiej deklaracji za kwartał, lub
3. składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży, nabycia towarów lub usług ani importu towarów z kwotami podatku do odliczenia, lub,
4. wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, lub
5. prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej
− z zastrzeżeniem ust. 9b-9f.