Polski Ład wprowadza grupy VAT

Przeczytaj także: Grupy VAT możliwe od 1 stycznia 2023 roku

Zaproponowane rozwiązanie jest ciekawą alternatywą dla podatników oraz stanowi narzędzie do planowania podatkowego w ramach grup kapitałowych. Niemniej jednak należy zwrócić szczególną uwagę na warunki utworzenia i funkcjonowania podatkowych grup VAT, które – podobnie jak w przypadku PGK – są nadal dość rygorystyczne i nie każdy podmiot będzie mógł z nich skorzystać. W przypadku podatkowych grup kapitałowych (PGK) liczba funkcjonujących grup z uwagi na warunki formalne jest bardzo niewielka. W 2019 r. było to zaledwie 65 PGK. Czy nowa forma to zmieni?

Cel instytucji

Celem wprowadzenia grupy VAT jest umożliwienie przedsiębiorcom powiązanym finansowo, organizacyjnie i ekonomicznie wspólnego rozliczania na potrzeby podatku VAT. Jest to rozwiązanie o charakterze dobrowolnym, czyli podatnik będzie mógł sam zdecydować, czy chce skorzystać z tego rozwiązania. Co do zasady powinno ono uprościć rozliczanie pomiędzy członkami grupy, zwiększyć efektywność finansową współpracy oraz poprawić płynność finansową w ramach grupy.

Istota instytucji

Zgodnie z projektowanym art. 8c ustawy o VAT transakcje dostawy towarów i świadczenia usług pomiędzy podmiotami z grupy VAT nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług. W transakcjach z podmiotami spoza grupy VAT grupa VAT będzie uznawana jako jeden podatnik, bez podziału na tworzące ją spółki. Zatem zakup usług bądź towarów przez podmiot z grupy będzie zakupem tych usług bądź towarów przez grupę VAT. Taka sama zasada będzie obowiązywała w przypadku sprzedaży.

Pierwsza deklaracja składana przez grupę VAT uwzględniać ma kwoty do przeniesienia z ostatniego okresu, kiedy deklaracja była składana przez członków grupy VAT jako odrębnych podatników. Ostatnia deklaracja grupy VAT składana jest za okres rozliczeniowy, kiedy grupa VAT utraciła status podatnika.

Z projektu ustawy wynika, że następcą prawnym grupy VAT w zakresie np. korekt deklaracji, rozliczenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym jest przedstawiciel grupy VAT.

Kolejnym bardzo istotnym założeniem jest solidarna odpowiedzialność członków grupy za jej zobowiązania.

Podmioty tworzące grupę

Zgodnie z projektowanym art. 15a ust. 2 ustawy o VAT grupę VAT mogą utworzyć podatnicy posiadający siedzibę na terytorium kraju lub prowadzący działalność za pośrednictwem oddziału położonego w Polsce, jeżeli występują między nimi powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne.

Podatnicy muszą być powiązani finansowo, przez co rozumie się posiadanie przez jednego z nich bezpośrednio ponad 50% udziałów w kapitale zakładowym pozostałych podatników będących członkami grupy.

Powiązania ekonomiczne występują, jeżeli zostanie spełniony przynajmniej jeden z niżej wymienionych warunków:

• przedmiot głównej działalności ma taki sam charakter lub
• rodzaje działalności uzupełniają się i są współzależne lub
• członek grupy prowadzi działalność, z której w całości lub dużej części korzystają inne podmioty.

Powiązania organizacyjne występują, jeżeli przynajmniej jeden z niżej wymienionych warunków jest spełniony:

• wspólne kierownictwo – pośrednie lub bezpośrednie, prawne lub faktyczne lub
• organizowanie działań w porozumieniu.

Warto zaznaczyć, że warunki w zakresie powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy podmiotami muszą być spełnione przez cały okres, w jakim grupa posiada status grupy VAT.

Podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT, a grupa VAT nie może być członkiem innej grupy VAT.

Umowa

Grupa VAT funkcjonuje w oparciu o sporządzoną na piśmie umowę o utworzeniu grupy VAT. Po utworzeniu grupa VAT nie może być rozszerzana o innych członków ani zmniejszana o którykolwiek podmiot. Projekt przepisów definiuje także minimalny zakres umowy pomiędzy podmiotami tworzącymi grupę VAT. Okres ważności umowy to minimum trzy lata, co oznacza, że od czasu utworzenia grupa musi funkcjonować nieprzerwanie w tym samym składzie przez okres minimum trzech lat. Grupa VAT nabywa status podatnika z dniem wskazanym w umowie, nie wcześniej jednak niż data dokonania rejestracji na VAT.

Przedłużyć funkcjonowanie grupy można poprzez złożenie zawiadomienia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 30 dni przed wygaśnięciem dotychczasowej umowy, przedstawiając jednocześnie nową umowę zawartą między wszystkimi podmiotami tworzącymi dotychczasową grupę VAT.

Warto dodać, że grupa VAT traci swój status z dniem poprzedzającym zmiany w stanie faktycznym lub prawnym, skutkujące naruszeniem warunków uznania grupy oraz z upływem terminu, na jaki została utworzona.

Przedstawiciel grupy

Najistotniejszą rolę w grupie VAT pełni przedstawiciel grupy, który reprezentuje grupę w zakresie jej obowiązków wynikających z Ordynacji podatkowej, ustawy o KAS, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatków, ustawy o VAT. Ponadto po utracie statusu grupy VAT przedstawiciel jest uprawniony do rozliczenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.