Zwolnienie z podatku darowizny od siostry z mężem?

Przeczytaj także: Zwolnienie z podatku od darowizn: upływ czasu bez znaczenia

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Siostra wnioskodawczyni posiada w majątku wspólnym małżeńskim grunt, który zamierza darować zainteresowanej. Przekazanie nieruchomości ma nastąpić w drodze darowizny, w formie aktu notarialnego, wskazującego, że siostra daruje nieruchomość wyłącznie wnioskodawczyni (do jej majątku osobistego), a mąż siostry wnioskodawczyni wcześniej wyrazi zgodę na rozporządzenie tym składnikiem majątku wspólnego na piśmie także w formie aktu notarialnego (zgodnie z art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Zainteresowana zadała pytanie, czy zwolnienie z podatku od spadków i darowizn, przy zgodzie szwagra wnioskodawczyni na darowiznę (wyrażonej w formie pisemnej kwalifikowanej aktu notarialnego), obejmuje darowiznę nieruchomości gruntowej (dokonanej w formie aktu notarialnego, pomiędzy siostrą wnioskodawczyni i wnioskodawczynią), która to nieruchomość objęta jest ustawową wspólnością majątkową występującą pomiędzy siostrą wnioskodawczyni a jej mężem? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043) – podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Gina Sanders - Fotolia.com

Darowizna w dalszej rodzinie bez podatku?

Siostra siostrze może darować nieruchomość bez podatku nawet wówczas, gdy ta należy do majątku wspólnego jej i męża. Wystarczy, aby w takim przypadku jedynym darczyńcą była siostra a mąż jedynie wyraził zgodę na dysponowanie przez nią tym składnikiem majątku, w tym jego (nieodpłatnym) zbyciem.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Z kolei, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Obowiązek nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron (art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że siostra Wnioskodawczyni zamierza przekazać nieruchomość gruntową w drodze umowy darowizny na rzecz Wnioskodawczyni. Umowa darowizny nieruchomości gruntowej zostanie zawarta pomiędzy Wnioskodawczynią a jej siostrą. Szwagier Wnioskodawczyni – mąż siostry wyrazi zgodę i złoży pisemną akceptację na dokonanie ww. darowizny.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359), zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Stosownie do art. 37 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

Tym samym, w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny zgoda taka będzie neutralna podatkowo, w żaden sposób nie powodując, iż mąż siostry Wnioskodawczyni stanie się stroną umowy darowizny zawartej między Wnioskodawczynią a jej siostrą. Z treści przepisów wynika bowiem, że zgoda małżonka jest niezbędna dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są składniki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy darowizny.

Podsumowując, skoro darowizna nieruchomości gruntowej będzie dokonana tylko przez siostrę Wnioskodawczyni (mąż siostry nie będzie stroną darującą) na rzecz Wnioskodawczyni z majątku wspólnego siostry i jej męża, za zgodą męża, to darowizna ta będzie zwolniona od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek zgłoszenia darowizny nieruchomości gruntowej do urzędu skarbowego, ponieważ darowizna będzie dokonana w formie aktu notarialnego. Faktem jest, że zgodnie z przepisami ustawy od spadków i darowizn notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego darowizny, jednakże w analizowanej sprawie brak obowiązku zgłoszenia wynika z treści art. 4a ust. 4 pkt 2 cyt. ustawy. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów