Mieszkanie w spadku: podatek od sprzedaży

Przeczytaj także: Podatek od sprzedaży mieszkania nabytego w spadku oraz dziale spadku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2017 r. zmarła matka wnioskodawcy, po której odziedziczył on udział w mieszkaniu wraz z ojcem oraz rodzeństwem. Następnie w 2018 r. nastąpił częściowy dział spadku po zmarłej matce, w efekcie którego nieruchomość przypadła ojcu wnioskodawcy.

Zainteresowany wyjaśnił, że przedmiotowe mieszkanie jego rodzice nabyli do majątku wspólnego małżeńskiego w 1994 r.

W 2020 r. zmarł ojciec wnioskodawcy, po którym spadek nabył zainteresowany wraz z rodzeństwem – w częściach równych - w tym udziały w opisanym lokalu mieszkalnym. Mieszkanie spadkobiercy sprzedali w roku 2021.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy od sprzedaży mieszkania musi zapłacić podatek dochodowy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. mat. prasowe

Mieszkanie w spadku

Sprzedaż nieruchomości opodatkowana jest podatkiem dochodowym, gdy nastąpi przed upływem 5 lat liczonych od końca roku, w którym to nieruchomość nabył spadkodawca

Art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d. innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Na podstawie art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

W myśl art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Stosownie do art. 10 ust. 7 ww. ustawy, nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.(…)

Biorąc pod uwagę fakt, że ojciec Wnioskodawcy prawo własności lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem spadku nabył wraz z żoną w 1994 r. do wspólności majątkowej małżeńskiej odnieść należy się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359), w której zostały uregulowane stosunki majątkowe między małżonkami.

Na mocy art. 31 § 1 cytowanej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe, zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna.

Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności.

Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.

Wyjaśnić także należy, że w myśl art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Na mocy art. 924 i art. 925 przywołanej ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl natomiast art. 1037 § 1 przywołanej ustawy, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Z instytucją działu spadku mamy więc do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Przystępując do oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia opisanego we wniosku lokalu mieszkalnego w pierwszej kolejności zauważyć należy, że do nabycia przez Wnioskodawcę udziału w ww. nieruchomości doszło w drodze spadku po zmarłym w 2020 r. ojcu. Dlatego też w przedmiotowej sprawie pięcioletni okres, od którego upływu uzależniony jest obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od sprzedaży, w 2021 r. odziedziczonego lokalu mieszkalnego, należy liczyć od końca roku 1994 kiedy doszło do nabycia przez spadkodawcę do majątku wspólnego małżeńskiego przedmiotowego lokalu. Z uwagi na panujący w małżeństwie spadkodawcy ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej nie można bowiem wyodrębnić udziałów, które spadkodawca oraz jego żona posiadali w chwili nabycia własności lokalu mieszkalnego. Z tego względu spadkodawca nie mógł ponownie nabyć udziału w przedmiotowym prawie, ani w drodze dziedziczenia, ani w drodze działu spadku.

Zatem sprzedaż lokalu mieszkalnego nie powoduje powstania dla Wnioskodawcy źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 10 ust. 5 tej ustawy, ponieważ została dokonana po upływie pięciu lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło jego nabycie przez spadkodawcę. W konsekwencji, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z ww. transakcją.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów