Polski Ład: zmiany w podatkach dochodowych dla spółek

Przeczytaj także: Polska Spółka Holdingowa w Polskim Ładzie

I. Spółki holdingowe

Projekt wprowadza do ustawy CIT nowy reżim podatkowy w postaci polskiej spółki holdingowej, która ma być alternatywą tak dla podatkowej grupy kapitałowej, jak i zwolnień dywidendowych.

Będzie on opierał się na dwóch filarach:

1. Zwolnieniu z CIT 95% kwoty dywidend otrzymywanych przez spółkę holdingową od spółek zależnych (krajowych lub zagranicznych). Odnośnie pozostałych 5% kwoty dywidendy, projekt ustawy przewiduje możliwość odliczenia podatku zapłaconego za granicą proporcjonalnie przypadający na tę część dywidendy (w przypadku zagranicznych spółek zależnych) bądź opodatkowanie stawką 19% (w przypadku polskich spółek zależnych).
2. Pełnym zwolnieniu z CIT zysków ze zbycia udziałów/akcji w spółkach zależnych, pod pewnymi jednak warunkami:
   • nabywcą udziałów/akcji będzie podmiot niepowiązany,
   • spółka, której udziały lub akcje będą zbywane nie jest tzw. spółką nieruchomościową,
   • zbywca złoży odpowiednie oświadczenie organowi podatkowemu.

Podstawowym warunkiem skorzystania z powyższych preferencji będzie posiadanie przez spółkę holdingową co najmniej 10% udziałów lub akcji w spółce zależnej przez minimum 1 rok.
W przeciwieństwie do obowiązującego zwolnienia dywidendowego, zaproponowane rozwiązanie obejmie także podmioty spoza UE, EOG i Konfederacji Szwajcarskiej, a dodatkowo będzie wymagać utrzymywania własności udziałów/akcji przez nieprzerwany okres 1 roku (a nie 2 lat).

II. Nowa cienka kapitalizacja

W projekcie ustawy zaproponowano zmiany w zakresie sposobu obliczania limitu kosztów finansowania dłużnego (tj. kosztów związanych z uzyskaniem finansowania, takich jak odsetki, opłaty, prowizje premie, część odsetkowa raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań, koszty zabezpieczenia zobowiązań) zaliczonych do kosztów podatkowych.

Dotychczas, prezentowana literalna interpretacja przepisów, której prawidłowość znajdowała niejednokrotnie potwierdzenie w orzeczeniach sądów administracyjnych wskazywała, że limit kosztów finansowania dłużnego stanowi sumę 3 mln zł oraz 30% EBITDA (tj. wyniku z działalności operacyjnej przedsiębiorstwa). W praktyce oznaczało to, że nadwyżka kosztów finansowania dłużnego do kwoty 3 mln zł zawsze była kosztem uzyskania przychodu, a tylko w przypadku kwoty nadwyżki przekraczającej 3 mln zł, do kosztów uzyskania przychodów zaliczeniu podlegała kwota 3 mln zł oraz pozostałą część nadwyżki, o ile nie przekraczała 30% EBITDA – wartości te podlegały sumowaniu. Sposób ten niejednokrotnie był kwestionowany przez Ministerstwo Finansów w interpretacjach podatkowych, co znalazło również swoje potwierdzenie w sporządzonym uzasadnieniu do ustawy zmieniającej dotychczasowe rozwiązanie.

Postulowane zmiany wprowadzają zupełnie odmienny sposób obliczania limitu kosztów finansowania dłużnego. Podatnicy będą obowiązani do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego będzie przewyższała 3 mln zł albo zostanie obliczona według wzoru [(P – Po) – (K – Am – Kfd)] x 30%.

Algorytm uwzględnia takie wartości jak:

• zsumowaną wartość przychodów ze wszystkich źródeł przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym (P);
• przychody o charakterze odsetkowym (Po);
• suma kosztów uzyskania przychodu bez pomniejszeń (K);
• odpisy amortyzacyjne, zaliczone w roku podatkowym do KUP (Am);
• zaliczonych w roku podatkowym do KUP koszty finansowania dłużnego nieuwzględnione w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Kfd).

III. Ulgi

1. Ulga konsolidacyjna – zachęta dla podatników CIT do nabywania udziałów lub akcji innych spółek
Zgodnie z projektem, podatnik będący przedsiębiorcą, uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych, będzie mógł odliczyć od podstawy opodatkowania tzw. „kwalifikowane wydatki” na nabycie udziałów lub akcji spółki posiadającej osobowość prawną. Maksymalna wielkość takiego pomniejszenia nie mogłaby jednak w roku podatkowym przekroczyć kwoty odpowiadającej wartości 250 tys. zł.

Kwalifikowanymi wydatkami na nabycie udziałów lub akcji zagranicznej spółki kapitałowej będą:

• wydatki na obsługę prawną transakcji nabycia udziałów lub akcji, w tym na ich wycenę (due diligence),
• odsetki,
• podatki bezpośrednio naliczane od tej transakcji oraz opłaty notarialne, sądowe i skarbowe.

Do wydatków takich nie będzie zaliczana cena zapłacona przez podatnika za nabywane udziały (akcje) oraz koszty finansowania dłużnego związanego z takim nabyciem.

Możliwość skorzystania z omawianego odliczenia będzie przysługiwała podatnikowi przy spełnieniu następujących warunków:

1. spółka, której udziały (akcje) są nabywane, posiada osobowość prawną i ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub w innym państwie, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierającą podstawę prawną do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego tego innego państwa;
2. główny przedmiot działalności spółki, o której mowa w pkt 1, jest tożsamy z przedmiotem działalności podatnika lub działalność takiej spółki może być racjonalnie uznana za działalność wspierającą działalność podatnika, przy czym działalność takiej spółki nie jest działalnością finansową;
3. działalność, o której mowa w pkt 2, była przez spółkę i przez podatnika prowadzona przed dniem nabycia w niej przez podatnika udziałów (akcji) przez okres nie krótszy niż 24 miesiące;
4. w okresie dwóch lat przed dniem nabycia udziałów (akcji) spółka i podatnik nie byli podmiotami powiązanymi;
5. podatnik w jednej transakcji nabywa udziały (akcje) spółki, o której mowa w pkt. 1, w ilości stanowiącej bezwzględną większość praw głosu.

Warto podkreślić, że jeśli w ciągu 36 miesięcy, licząc od dnia nabycia udziałów (akcji):

• w spółce dojdzie do ich zbycia,
• podatnik lub jego następca prawny zostanie postawiony w stan likwidacji,
• zostanie ogłoszona jego upadłość lub
• zaistnieją inne, przewidziane prawem okoliczności zakończenia działalności podatnika lub następcy prawnego,

- podatnik lub jego następca prawny będzie zobowiązany zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę dokonanego odliczenia.

2. Ulga B+R oraz IP BOX – modyfikacja założeń funkcjonowania
a. Zwiększenie kwoty przysługujących odliczeń w ramach ulgi B+R
Obecnie podatnicy w ramach korzystania z ulgi B+R są uprawnieni odliczać od podstawy opodatkowania 100% (a w przypadku centrów badawczo-rozwojowych – 150%) tzw. kosztów kwalifikowanych, które zostały poniesione na działalność badawczo-rozwojową w danym roku podatkowym.

Projektowane zmiany będą dawały możliwość odliczenia w ramach ulgi B+R wydatków kwalifikowanych w wysokości 200% kosztów poniesionych na tzw. wydatki kwalifikowane.

Podniesiony poziom kosztów będzie dotyczył wszystkich podatników – a nie tylko jak dotychczas CBR.
W tym zakresie zmianie ulegną przepisy dotyczące pomocy publicznej dla podatników posiadających status CBR.
b. Umożliwienie jednoczesnego korzystania z ulgi B+R oraz ulgi IP Box
Obecnie nie jest możliwe równoczesne stosowanie ulgi B+R oraz ulgi IP Box w stosunku do tej samej kategorii dochodu. Zgodnie z opublikowanym projektem, podatnik komercjalizujący wyniki prac B+R w ramach IP Box nie będzie musiał dokonywać wyboru pomiędzy dwoma „wykluczającymi się” preferencjami. Podatnik będzie bowiem miał możliwość odliczenia kosztów związanych z ulgą B+R od dochodu z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej w ramach IP Box.

Odliczeniu będą mogły podlegać jedynie koszty kwalifikowane, które doprowadziły do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia przez podatnika kwalifikowanego IP, z którego w wyniku komercjalizacji podatnik osiąga dochody objęte preferencyjną stawką 5%. Oznacza to, że odliczenie kosztów kwalifikowanych w uldze B+R możliwe będzie w stosunku do tych kosztów, które są związane z danym kwalifikowanym IP.

Zmiana będzie miała znaczenie głównie dla podmiotów, które dotychczas w 100% generowały dochody z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej w ramach IP Box. Dotychczas podmioty te nie mogły w praktyce skorzystać z ulgi B+R.

3. Ulga na prototyp
Dotychczas opracowywanie i wytwarzanie prototypów przedsiębiorcy mogli, co do zasady, rozliczać w ramach ulgi B+R. Ulga na prototyp zostanie skierowana do podatników, którzy w wyniku prowadzonych prac B+R wytworzą nowy produkt. Ulga ta obejmie koszty ponoszone na etapie tzw. produkcji próbnej, a także koszty wprowadzenia w celu sprzedaży na rynek nowego produktu.

Produkcja próbna będzie rozumiana jako etap rozruchu technologicznego produkcji, w trakcie którego nie są już wymagane dalsze prace projektowo-konstrukcyjne czy prace inżynieryjne. Zatem ulga ta będzie obejmować swoim zakresem koszty produkcji próbnej aż do momentu rozpoczęcia produkcji właściwej nowego produktu.

Wprowadzenie na rynek nowego produktu będzie natomiast obejmować działania podejmowane przez podatników w celu uzyskania niezbędnej dokumentacji umożliwiającej uzyskanie certyfikatów i zezwoleń dotyczących nowego produktu (chodzi o certyfikaty i zezwolenia, których uzyskanie warunkuje możliwość sprzedaży nowego produktu.

Zatem ulga nie będzie obejmować tych certyfikatów i zezwoleń, które podatnik chce uzyskać np. w celu uatrakcyjnienia swojej oferty czy też wyróżnienia się na tle konkurencji. Wsparciem w ramach ulgi objęta będzie produkcja nowych produktów (towarów), z wyłączeniem usług. W ramach projektowanej ulgi będą odliczane wskazane w ustawie wydatki po ich pomniejszeniu o podatek VAT.

Możliwość odliczenia kosztów kwalifikowanych będzie występować, jeżeli:

• w roku podatkowym, za który będzie dokonane odliczenie, koszty te zostały faktycznie poniesione oraz
• koszty nie zostaną podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały uprzednio odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

W przypadku poniesienia straty lub uzyskania dochodów niższych niż przysługujące w ramach tego rozwiązania, podatnik będzie miał prawo do skorzystania z ulgi w okresie kolejnych 2 lat podatkowych.

Ulga na prototyp będzie pozwalała na odliczenie od podstawy opodatkowania określonych w projekcie ustawy kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia na rynek nowego produktu. Wartość odliczenia nie będzie mogła jednak przekroczyć 30% poniesionych kosztów, nie więcej niż 10% dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W ustawie o PIT i CIT pojawi się nowy katalog kosztów zawierający „koszty produkcji próbnej” oraz „koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu”. Ulga na prototyp podobnie do ulgi B+R czy ulgi IP Box będzie wykazywana w zeznaniu rocznym składanym przez podatnika za rok podatkowy, w którym koszty te zostały poniesione. Ulga będzie dawała uprawnienie do odliczenia kosztów kwalifikowanych w kolejnych dwóch następujących po sobie latach.

4. Ulga na robotyzację
Zgodnie z projektem ustawy, od 2022 r. ma zacząć obowiązywać zapowiadana jeszcze na jesieni ubiegłego roku ulga na robotyzację. Z ulgi na robotyzację skorzysta przedsiębiorca, który będzie automatyzował swoją produkcję, tj. zakupi i zaimplementuje robota przemysłowego.

Zgodnie z zapowiedziami za wydatki kwalifikowane w ramach ulgi na robotyzację będą uważane m.in.:

• koszty nabycia fabrycznie nowych robotów przemysłowych, maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związanych, maszyn i urządzeń i innych rzeczy funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi, które będą służyć ergonomii i bezpieczeństwu pracy w odniesieniu do tych stanowisk pracy, gdzie będzie zachodzić interakcja człowieka z robotem przemysłowym; maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania, lub serwisowania robotów przemysłowych, urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych,
• koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych,
• koszty nabycia usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych i innych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, oraz
• opłaty ustalone w umowie leasingu finansowego robotów przemysłowych i innych środków trwałych.

W projekcie ustawy pojawiła się także definicja robota przemysłowego.
W rezultacie ulgi na robotyzację przedsiębiorca będzie uprawniony do odliczenia od dochodu dodatkowo 50% powyżej wskazanych kosztów. Aby skorzystać z tej ulgi, wydatki powinny być poniesione po 1 stycznia 2022 r. Odliczenie pilotażowo będzie miało zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację w latach 2022-2026.

5. Ulga na innowacyjnych pracowników
W ramach projektowanych rozwiązań ma zacząć funkcjonować tzw. ulga na innowacyjnych pracowników, która ma ułatwić konkurowanie przedsiębiorcom o specjalistów o kluczowych umiejętnościach i kompetencjach.

W ramach tej ulgi podatnik będący płatnikiem, który jednocześnie:

• prowadzi działalność B+R oraz
• zatrudnia do niej pracowników, którzy faktycznie poświęcają co najmniej 50% swojego czasu pracy na realizację tej działalności,

- będzie uprawniony odliczyć od zaliczek na podatek dochodowy oraz zryczałtowanego podatku dochodowego (potrącalnych z dochodów osób u niego zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno-prawnych czy też praw autorskich) koszty kwalifikowane, których nie odliczył od swojego dochodu w zeznaniu rocznym w ramach ulgi B+R, gdyż np. poniósł stratę.

Ulga na innowacyjnych pracowników ma pozwolić oferowanie lepszych warunków płacowych wysoko wykwalifikowanym pracownikom.