Polski Ład: wybrane zmiany w podatkach dochodowych

Przeczytaj także: Polski Ład: fiskus będzie karał optymalizację podatkową?

1. Likwidacja zryczałtowanej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców i naliczanie jej od dochodu (objęcie członków zarządu składką zdrowotną)

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, Polski Ład zakłada zmianę zasad podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez przedsiębiorców. Osoby uzyskujące przychody z działalności gospodarczej (rozumianej jako jednoosobowa działalność gospodarcza zarejestrowana w CEIDG, jednoosobowa spółka z o.o., spółka jawna, partnerska, komandytowa, a także prosta spółka akcyjna, w której wkładem akcjonariusza jest świadczenie pracy lub usług) mają odprowadzać składkę zdrowotną proporcjonalną do osiąganych dochodów.

W przypadku podatników rozliczających się z zastosowaniem skali podatkowej lub 19% podatku liniowego, składka zdrowotna ma być obliczana jako 9% od dochodu z działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy PIT.
Warto dodać, że składka zdrowotna obliczana na nowych zasadach nie będzie już w większości możliwa do odliczenia od PIT. W praktyce zmianę sposobu kalkulacji składki zdrowotnej można zrównać z podniesieniem stawek opodatkowania PIT o 7,75%.

Przedsiębiorcy rozliczający swoje dochody ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą mogli skorzystać z nieco mniej dotkliwej wersji „nowej składki zdrowotnej” – w ich przypadku podstawą do naliczenia składki będzie przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne, zaś stawka zostanie zredukowana z 9% do 1/3 wartości stosowanego przez nich dla danego rodzaju dochodów ryczałtu.

2. Objęcie członków zarządu wynagradzanych na podstawie uchwał powołujących ich do pełnienia tej funkcji obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym

Do katalogu podmiotów podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu dodane zostały „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”.

Mając na uwadze katalog podmiotów obecnie zobowiązanych do odprowadzania składek zdrowotnych (w szczególności – członków rad nadzorczych) wydaje się, że zaproponowana przez legislatora nowa definicja ma objąć w szczególności członków zarządu, którzy otrzymują wynagrodzenie za pełnienie swojej funkcji jedynie na podstawie uchwały odpowiedniego organu.

W konsekwencji, członkowie zarządu wynagradzani na podstawie uchwał dalej nie podlegaliby obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, jednak zostaliby zobowiązani do odprowadzania 9% składki zdrowotnej, której podstawą wymiaru będzie wysokość wynagrodzenia pobieranego z tytułu powołania.

Legislator nie odniósł się do tej zmiany w uzasadnieniu do projektu ustawy, więc trudno przewidzieć jego intencje. Niewykluczone, że obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne mogłoby na tej podstawie objąć także np. prokurentów.

3. Zmiany w zakresie opodatkowania zbycia składników majątku wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej oraz zmiany w zakresie amortyzacji składników majątku nabytych przed rozpoczęciem ich wykorzystywania w działalności gospodarczej

Obecnie, zgodnie z brzmieniem przepisów ustawy o PIT, przychody ze sprzedaży środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej po wycofaniu ich z działalności lub po likwidacji działalności, kwalifikowane są do przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli sprzedaż nastąpiła w okresie 6 lat po wycofaniu lub likwidacji. W odniesieniu jednak do rzeczy wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej na podstawie leasingu operacyjnego, w sytuacji, gdy leasingobiorca wykupi taki składnik do majątku prywatnego, przychód z jego sprzedaży nie jest kwalifikowany jako przychód z działalności gospodarczej, a po upływie 6 miesięcy od dnia nabycia nie jest opodatkowany.

W odniesieniu jednak do rzeczy ruchomych wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej na podstawie leasingu operacyjnego (najczęściej – samochodów osobowych), gdy leasingobiorca wykupi taki składnik do majątku prywatnego, przychód z jego sprzedaży nie jest kwalifikowany do przychodów z działalności gospodarczej, a pod warunkiem dokonania sprzedaży po upływie 6 miesięcy od dnia nabycia, w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Ministerstwo Finansów planuje uniemożliwić podatnikom korzystanie z powyższej preferencji. Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o PIT, sprzedaż wykupionych z leasingu operacyjnego do majątku prywatnego środków trwałych (np. samochodów), o ile nastąpi w przeciągu 6 lat od wycofania ich z działalności gospodarczej, będzie generowała przychód z działalności gospodarczej.

Dodatkowo, zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, Ministerstwo Finansów planuje dokonanie zmiany w określaniu wartości początkowej składników majątku, które są wnoszone do spółki, a które były użytkowane przed tym wniesieniem (tj. nie są to składniki, które można uznać za nowe). Obecne brzmienie ustawy o PIT wskazuje, że dla celów amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, za wartość początkową przyjmuje się m.in. cenę zakupu. Co za tym idzie nawet w sytuacji, gdy środek trwały jest przyjmowany do używania po kilku latach, odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane od jego początkowej wartości, co niewątpliwie jest podejściem korzystnym dla podatników.

Zmiana wprowadzona przez projekt ustawy zakłada, by w sytuacji wprowadzenia do działalności gospodarczej składnika majątku, który uprzednio był wykorzystywany przez osobę fizyczną do celów prywatnych, jego wartość początkowa była równa jego cenie zakupu lub wartości rynkowej, jeżeli jest ona niższa od ceny zakupu.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu, celem tej zmiany jest doprowadzenie do sytuacji, kiedy wprowadzany do działalności składnik majątku jest amortyzowany od jego realnej wartości uwzględniającej jego zużycie do momentu wprowadzenia do firmy.

W efekcie tej zmiany podatnicy będą dokonywać niższych odpisów amortyzacyjnych od wprowadzanych do przedsiębiorstwa składników majątku.

4. Zmiany w zakresie opodatkowania nieruchomości

Zgodnie ze zmianą proponowaną przez Ministerstwo Finansów, od 1 stycznia 2022 r. nastąpi wyłączenie z kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od budynków i lokali mieszkalnych. Zdaniem MF, wartość nieruchomości co do zasady wzrasta, brak jest zatem podstaw do przyznawania preferencji. Wprowadzenie zmian zrówna sytuację lokali mieszkalnych z gruntami i prawami wieczystego użytkowania gruntów, które również nie podlegają amortyzacji.

Co więcej, nieruchomości o charakterze mieszkalnym wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej, nie tylko nie będą podlegały amortyzacji, ale również nie będą ujmowane w ewidencji środków trwałych.

Dotychczas decyzja o amortyzowaniu podatkowym budynków i mieszkań, wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej albo oddanych w najem, była pozostawiona do uznania podatnikowi.

Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu zwróciło uwagę, że na skutek możliwości rozliczania amortyzacji wynajmowanych mieszkań, szczególnie z rynku wtórnego, dochody z tego tytułu są bardzo często nieopodatkowane.

Istotną zmianą z punktu widzenia właścicieli mieszkań jest także konieczność opodatkowania najmu prywatnego ryczałtem. Od 2022 r. najem prywatny (tj. dokonywany poza działalnością gospodarczą) nie będzie mógł być już rozliczany na zasadach ogólnych (tj. według skali podatkowej). Jego rozliczanie będzie możliwe wyłącznie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Projektowana zmiana zakłada, że wszystkie przychody związane z najmem i dzierżawą (uregulowane w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT) będą opodatkowane ryczałtem, a stawki daniny pozostaną na dotychczasowym poziomie, tj. 8,5% podatku od przychodów poniżej 100 tys. zł oraz 12,5% od nadwyżki ponad tę kwotę.

W wyniku wprowadzonych zmian, zgodnie z zasadami opodatkowania ryczałtem, właściciele mieszkań nie będą też mogli odpisać od podatku kosztów remontów czy innych wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania.

5. ULGA NA POWRÓT

Osoby będące zagranicznymi rezydentami podatkowymi przez okres co najmniej trzech lat, które zdecydują się na przeniesienie swojego miejsca zamieszkania do Polski i nabycie statusu polskiego rezydenta podatkowego, mają zyskać możliwość stosowania nowej ulgi podatkowej przez cztery lata.

Wcześniejsze zagraniczne miejsce zamieszkania będzie musiało zostać potwierdzone zagranicznymi certyfikatami rezydencji podatkowej.

Podstawą wymiaru ulgi (kwotą bazową) ma być podatek od dochodów podlegających opodatkowaniu skalą podatkową lub liniowym 19% podatkiem od dochodów z działalności gospodarczej, odprowadzony do polskich organów podatkowych w roku zmiany rezydencji podatkowej lub następującym po nim roku.

Skorzystanie z ulgi ma polegać na odliczeniu od podatku należnego od dochodów opodatkowanych skalą podatkową lub liniowym 19% podatkiem od dochodów z działalności gospodarczej:

• w pierwszym roku korzystania z ulgi – 50% kwoty bazowej,
• w drugim roku korzystania z ulgi – 50% kwoty podatku należnego za pierwszy rok korzystania z ulgi,
• w trzecim roku korzystania z ulgi – 50% kwoty podatku należnego za drugi rok korzystania z ulgi,
• w czwartym roku korzystania z ulgi – 50% kwoty podatku należnego za trzeci rok korzystania z ulgi.

Odliczenie będzie stosowane na etapie zeznania podatkowego – jego wartość nie będzie mogła być uwzględniana w zaliczkach.

6. Ryczałt DLA REZYDENTÓW zagranicznych przenoszących REZYDENCJĘ podatkową do Polski

Osoby będące zagranicznymi rezydentami podatkowymi przez okres co najmniej pięciu z sześciu lat poprzedzających rok nabycia statusu polskiego rezydenta podatkowego, które zdecydują się na przeniesienie swojego miejsca zamieszkania do Polski, mają zyskać możliwość stosowania ryczałtu od przychodów zagranicznych przez okres dziesięciu lat podatkowych.

Ryczałt w takim kształcie miałby obejmować wszystkie dochody osiągane poza terytorium Polski (z wyjątkiem dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach CFC). Jego wysokość, niezależnie od poziomu dochodów, wynosiłaby 200 tys. zł rocznie.

Jednym z warunków stosowania ryczałtu jest ponoszenie w Polsce wydatków na wzrost gospodarczy, rozwój nauki i szkolnictwa, ochronę dziedzictwa kulturowego lub krzewienie kultury fizycznej, w wysokości co najmniej 100 tys. zł średniorocznie.

Członkowie najbliższej rodziny podatnika korzystającego z ryczałtu, rozumiani jako małżonek oraz małoletnie dzieci, również będą mieli możliwość korzystania z tego rozwiązania – ryczałt od ich zagranicznych przychodów byłby o połowę niższy i wynosiłby 100 tys. zł rocznie.

7. Abolicja podatkowa – „przejściowy ryczałt od dochodów”

Proponowana w ramach projektu abolicja podatkowa jest skierowana do podatników PIT i CIT. Znajdzie ona zastosowanie do dochodów (przychodów) niezadeklarowanych w całości lub w części w związku z:

• nieujawnieniem w całości lub w części tych dochodów (przychodów);
• nieujawnieniem w całości lub w części źródła powstania tych dochodów (przychodów);
• przeniesieniem lub posiadaniem w jakiejkolwiek formie kapitału poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym w CFC;
• stosowaniem postanowień́ umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w sposób niezgodny z kontekstem użycia postanowień́ tych umów, z ich celem oraz zamiarami państw - stron tych umów;
• nierzeczywistą rezydencją podatkową;
• osiągnięciem innej niż wymieniona w pkt 1-5 korzyści podatkowej w rozumieniu art. 3 pkt 18 Ordynacji podatkowej.

Abolicja podatkowa nie będzie obejmowała korzyści podatkowych powstałych w związku z popełnieniem przestępstwa / przestępstwa skarbowego / wykroczenia skarbowego, o których podmiot nie powiadomi właściwych organów we właściwym terminie. Co więcej, niedopuszczalnym będzie złożenie wniosku o zastosowanie abolicji w trakcie postępowania podatkowego / kontroli podatkowej / kontroli celno-skarbowej. Stawka opodatkowania od dochodów objętych abolicją podatkową wyniesie 8% od podstawy opodatkowania (rozumianej jako nieopodatkowany dochód / 25% wartości kapitału przeniesionego lub posiadanego poza terytorium RP / wartość korzyści podatkowej). Skorzystanie z tego rozwiązania będzie warunkowane złożeniem wniosku do odpowiedniego organu wraz z uiszczeniem opłaty (niższej niż 1 000 zł i nie wyższej niż 30 000 zł.) Bezwzględny termin na złożenie wniosku będzie przypadał na okres pomiędzy 1 lipca 2022 r. a 31 grudnia 2022 r.

MF potwierdza, że w przeszłości podejmowano już próby forsowania podobnych rozwiązań, ale były zastrzeżenia co do konstytucyjności tamtych propozycji. W ocenie legislatora, obecnie proponowane rozwiązanie nie powinno budzić takich wątpliwości.

8. Majątek otrzymany z likwidacji spółki osobowej

Do projektu zostały wprowadzone zmiany w odniesieniu do zasad opodatkowania przychodów ze zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej podatnikiem CIT, otrzymania majątku w związku z likwidacją takiej spółki oraz wystąpienia wspólnika z takiej spółki.

W projekcie wprowadzone zostało następujące rozwiązanie:

1. w przypadku otrzymania środków pieniężnych ze zmniejszenia udziału kapitałowego przez wspólnika – przychody takie będą pomniejszane o przypadające na nie „zatrzymane zyski” w spółce niebędącej osobą prawną (które już były opodatkowane u wspólnika podatkiem dochodowym) i pomniejszane o przypadające na nie koszty uzyskania przychodu stanowiące wydatki na nabycie udziałów w spółce osobowej. Przychód taki opodatkowany będzie tak jak inne przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.
2. w przypadku otrzymania składników majątku ze zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej osobą prawną w innej postaci niż udziały, akcje, papiery wartościowe, tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych oraz pochodne instrumenty finansowe oraz składniki majątku z wyniku otrzymania, których Polska traci prawo do ich opodatkowania w przypadku ich zbycia, przychody nie będą podlegały opodatkowaniu w momencie otrzymania takich składników majątku. Natomiast w przypadku ich zbycia przed upływem 6 lat, opodatkowaniu podlegał będzie dochód pomniejszony o wydatki na nabycie tego składnika majątku przez spółkę lub wspólnika. Dochód taki opodatkowany będzie tak jak inne przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W przypadku otrzymania przez wspólnika spółki osobowej udziałów (akcji), papierów wartościowych, tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych oraz pochodnych instrumentów finansowych na skutek likwidacji spółki niebędącej podatnikiem CIT, jeżeli dochód z odpłatnego zbycia podlega opodatkowaniu w Polsce, przychód taki nie będzie podlegał opodatkowaniu w momencie otrzymania tych składników majątku.
Natomiast w przypadku ich zbycia (niezależnie od czasu ich posiadania przez wspólnika) przychód taki zaliczany będzie do źródła „kapitały pieniężne” i opodatkowaniu podlegał będzie dochód stanowiący nadwyżkę przychodu nad wydatkami na nabycie lub objęcie takich składników majątku poniesionymi przez spółkę lub wspólnika.

9. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Projekt zakłada zmiany dla osób płacących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i kartę podatkową.
W szczególności zmiany te polegać będą na:

• obniżeniu stawek ryczałtu dla osób świadczących usługi w zakresie opieki zdrowotnej - zgodnie z projektem stawka ryczałtu wyniesienie 14%, dla osób świadczących usługi w obszarze IT (np. wydawanie pakietów gier komputerowych, związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi itp. – stawka ryczałtu wyniesie 12%);
• uniemożliwieniu stosowania opodatkowania w formie karty podatkowej dla nowych podatników;
• wyłączeniu z karty podatkowej świadczenia usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego w ramach wolnych zawodów.

Eksperci