Właściwość urzędów skarbowych w sprawach podatkowych

Przeczytaj także: Rejestracja VAT: dokładny adres siedziby spółki w VAT-R

Odmowa zwrotu VAT na kwotę ponad 124 tys. zł

W toku kontroli prowadzonej wobec jednej ze spółek specjalizującej się w działalności związanej z doradztwem w zakresie informatyki co do prawidłowości jej rozliczeń w VAT za grudzień 2015 r., Naczelnik Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach stwierdził w lutym 2020 r. nieprawidłowości skutkujące określeniem mniejszej o ponad 124 tys. zł kwoty zwrotu VAT na rachunek tego przedsiębiorstwa.

Rygor natychmiastowej wykonalności w celu zabezpieczenia zobowiązania podatkowego

Postanowieniem z maja 2020 r. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej nadał rygor natychmiastowej wykonalności ww. decyzji, uznając, że w sprawie zaistniały przesłanki, o których mowa w art. 239b § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, a więc ustalono, że strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można byłoby ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia, a jednocześnie występuje obawa, że zaległość ta nie zostanie wykonana ze względu na sytuację finansową spółki.

Zażalenie na postanowienie organu

W czerwcu 2020 r. reprezentujący przedsiębiorcę radca prawny Robert Nogacki z Kancelarii Prawnej Skarbiec wniósł w imieniu spółki zażalenie na ww. postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji o niezwracaniu spółce kwoty ponad 120 tys. zł. Zarzucił organowi, że ten nie tylko nie udowodnił ani nie uprawdopodobnił, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane, ale i że samo nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności kłóci się z pouczeniami przytoczonymi w decyzji Naczelnika ŚUCS w Katowicach, które to informowały spółkę o nieostatecznym charakterze tych ustaleń i możliwości wniesienia odwołania. W obliczu tych pouczeń przedsiębiorca miał prawo pozostawać w przekonaniu, że wnosząc odwołanie, uzyska – co najmniej do czasu jego rozpoznania – ochronę przed egzekwowaniem objętych zobowiązaniem podatkowym kwot oraz przygotować się na to. Pełnomocnik spółki wniósł o uchylenie skarżonego postanowienia.

Organy zobowiązane są przestrzegać swej właściwości z urzędu

Rozpoznający tak wniesione zażalenie Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach przychylił się do jego żądań i uchylił ww. postanowienie z powodu… niewłaściwości organu, który je wydał. Organ wyższego szczebla tej samej administracji nie musiał nawet rozstrzygać o zasadności podniesionych zarzutów. Przytoczył bowiem przepis art. 15 § 1 Ordynacji podatkowej, który wyraźnie stanowi, że organy podatkowe przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

Dyrektor przypomniał, że kontrolę w spółce co do rzetelności jej rozliczeń w podatku od towarów i usług za grudzień 2015 r. wszczęto na podstawie postanowienia z 6 grudnia 2016 r. wydanego przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Katowicach. Wówczas (w okresie od 9 grudnia 2015 r. do 23 lutego 2020 r.) właściwym miejscowo dla skarżącej spółki był Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej. W dniu 24 lutego 2020 r. spółka zmieniła adres i z tym też dniem właściwym miejscowo stał się dla niej Naczelnik Pierwszego UKS w Bielsku-Białej. Odtąd to on, a nie Naczelnik Drugiego UKS, był właściwy miejscowo do wydania postanowienia o nadaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.

Fiskus pociąga przedsiębiorców do odpowiedzialności za nieznajomość prawa, to niech i on sam ją ponosi

Być może dla niezainteresowanego czytelnika powód uchylenia skarżonego postanowienia może wydawać się błahy. Wszak chodziło o dwa urzędy skarbowe z tego samego miasta. Ale nie dla przedsiębiorcy na co dzień stającego przed wyzwaniem dokonywania rozliczeń przed tymi urzędami, pod groźbą odebrania wynoszących kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy zł zwrotu VAT. Po pierwsze pokazuje to, jak wielkim ignorantem w sprawach rozliczeń podatkowych przedsiębiorców potrafi być fiskus, skoro nie jest w stanie nawet ustalić swojej właściwości. Po drugie te niejasne przepisy przedsiębiorcy muszą znać na wylot, bez taryfy ulgowej. W innym wypadku narażą się na sankcje, tak doniosłe, jak chociażby w tej sprawie, skutkujące wszczęciem kontroli i utratą majątku.

Fiskus wykorzystuje każde potknięcie przedsiębiorcy, niedochowanie jednego dnia terminu, brak oryginału faktury, dokumentu przewozowego, paragonu czy innego kwitka sprzed 5 lat, by domierzyć podatek, nałożyć karę finansową czy też zająć konto. I tak jak przedsiębiorca może ponieść dotkliwe konsekwencje braku odpowiedniego numerka klasyfikacji PKD w swojej działalności, tak i organy słusznie ponoszą konsekwencje braku znajomości prawa, w tym podstawowej wiedzy na temat swojej właściwości.

Warto więc przeanalizować własną sytuację prawną przedsiębiorstwa, przebieg sprawy, sporu z fiskusem, a nawet samą z nim korespondencję. Może się bowiem okazać, że ustanowione zajęcie, domiar podatku, odmowa zwrotu VAT czy też przedłużanie jego terminu lub inna niekorzystna, skierowana przeciw firmie decyzja lub postanowienie zostały wydane w oparciu o bardzo wątłą podstawę prawną albo też organ, który je wydał, nie miał w ogóle umocowania, by to zrobić. – konkluduje r.pr. Robert Nogacki.