Od uregulowanych zaległych składek ZUS trzeba zapłacić podatek

Przeczytaj także: Zapłaciłeś składki ZUS za zleceniobiorcę? Wykaż przychód

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W latach 2014-2015 wnioskodawczyni pracowała w firmie na ½ etatu, która nie odprowadzała od jej wynagrodzenia składek ZUS. Zaległość ta została uregulowana w 2020 r. i firma wystawiła zainteresowanej PIT-11 z tytułu opłaconych za nią składek. Wnioskodawczyni nie dokonała na rzecz byłego pracodawcy zwrotu zaległych składek ZUS (składek na ubezpieczenie społeczne), zaś składki te zostały zasądzone wyrokiem sądu rejonowego, wzywającego byłego pracodawcę do uiszczenia składek ZUS za okres zatrudnienia od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r. Wnioskodawczyni zadała pytanie czy zapłacone przez płatnika zaległe składki stanowią dla niej przychód podlegający opodatkowaniu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2020 r., opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. bzyxx - Fotolia.com

Pracodawca zapłaci zaległy ZUS a ex-pracownik podatek dochodowy

Pracodawca nie regulował na czas składek ZUS od Twoich wynagrodzeń i zrobił to po czasie już ze swoich środków? Zdaniem fiskusa uzyskujesz przychód, który jest opodatkowany podatkiem dochodowym. Gdy już u niego nie pracujesz, przychód należy zaliczyć do innych źródeł.

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ponieważ w powyższym przepisie ustawodawca posługuje się pojęciem „nieodpłatnego świadczenia” to wobec jego niezdefiniowania w ustawie podatkowej odwołać się należy do stanowiska wyrażanego w tej mierze, a więc co do sposobu rozumienia tego pojęcia, w dotychczasowym orzecznictwie sądowym.

W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że na gruncie tej ustawy, termin „nieodpłatne świadczenie” ma „szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ust. 1 wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ponieważ za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika, to wskazać należy, że dla celów podatkowych, przez nieodpłatne świadczenie rozumie się te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika mający konkretny wymiar finansowy.

Zatem do przychodu należy zaliczyć każdy rodzaj świadczenia, które dana osoba (podatnik) otrzymuje kosztem majątku innej osoby. Takim świadczeniem jest m.in. wykonanie zobowiązania danej osoby przez inny podmiot (np. zapłacenie składek przez płatnika środkami z jego majątku w sytuacji, gdy winny one być sfinansowane środkami podatnika – tutaj Wnioskodawczyni).

W świetle powyższego, zapłacenie ze środków płatnika kwoty składek na ubezpieczenia społeczne w części, w której powinny być pokryte z dochodu Wnioskodawczyni (ubezpieczonej), skutkuje powstaniem przychodu po stronie Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są m. in.:
• pkt 1 – stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
• pkt 9 – inne źródła.

Przepis art. 12 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne czy częściowo odpłatne.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że w latach 2014 - 2015 Wnioskodawczyni była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w firmie, w której powstała zaległość w składkach na ubezpieczenie społeczne w stosunku do Jej osoby. W 2020 r. zaległość ta została uregulowana przez płatnika. W momencie zapłaty przez płatnika ww. zaległych składek nie była już zatrudniona w tej firmie. Wnioskodawczyni nie dokonała na rzecz płatnika zwrotu zapłaconych zaległych składek na ubezpieczenie społeczne.

Kwalifikacja przychodu do odpowiedniego źródła zależy od tego czy beneficjentem przychodu jest osoba, którą w chwili opłacenia ww. składek łączy ze świadczeniodawcą stosunek prawny czy też nie. Jak wynika z treści wniosku Wnioskodawczyni była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w latach 2014 - 2015. Zatem w momencie zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie łączył Wnioskodawczyni ze świadczeniodawcą żaden stosunek prawny.

W związku z powyższym, przychód powstały w związku z zapłatą przez płatnika tych składek, które zgodnie z odrębnymi przepisami powinny być opłacone ze środków Wnioskodawczyni (byłej pracownicy), należy kwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uiszczając bowiem za byłą pracownicę zaległe składki na ubezpieczenie społeczne (należne z tytułu umowy o pracę) płatnik reguluje zobowiązanie byłej pracownicy należne wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przychód ten powstaje w dniu opłacenia przedmiotowych składek.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że uiszczenie przez byłego pracodawcę zaległych składek na ubezpieczenie społeczne w celu wywiązania się z obowiązków płatnika składek – w części, w której powinny być sfinansowane przez Wnioskodawczynię i które nie zostały przez Nią zwrócone (płatnikowi), stanowi to dla Wnioskodawczyni nieodpłatne świadczenie generujące przychód podatkowy. Wnioskodawczyni uzyskała bowiem wymierną korzyść majątkową, gdyż inny podmiot, tj. były pracodawca, poniósł kosztem swojego majątku wydatek, który winien być sfinansowany majątkiem (dochodami) Wnioskodawczyni.

W konsekwencji w 2020 r. u Wnioskodawczyni w momencie zapłaty przez Płatnika, z którym nie łączy Ją już żaden stosunek prawny, zaległych składek na ubezpieczenie społeczne w części, w której powinny być one pokryte z dochodu Wnioskodawczyni, powstał przychód z innych źródeł określony w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym uzyskany przychód Wnioskodawczyni zobowiązana jest wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym doszło do otrzymania ww. świadczenia i opodatkować na zasadach ogólnych według skali podatkowej, określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z innymi uzyskanymi dochodami.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów