Nieodpłatne przekazanie książek autorowi jest jego przychodem podatkowym

Przeczytaj także: Wygrana w konkursie zwolniona z podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca – uczelnia publiczna, w ramach swojej działalności zajmuje się m.in. działalnością wydawniczą w zakresie wspomagania upowszechniania działalności naukowej i dydaktycznej, promocji w kraju i za granicą dorobku naukowego pracowników uczelni oraz naukowców z nią współpracujących. Wydawnictwo uczelni wykonuje także działalność usługową na rzecz innych wewnętrznych jednostek organizacyjnych wnioskodawcy oraz podmiotów zewnętrznych.

Działalność wydawnicza obejmuje m.in. wydawanie i rozpowszechnianie publikacji naukowych, wydawanie publikacji dydaktycznych, takich jak podręczniki i skrypty akademickie, monografie pokonferencyjne, prace doktorskie i habilitacyjne pracowników uczelni, wydawanie i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych, promocyjnych uczelni.

Wydawane publikacje są oferowane do sprzedaży podmiotom zewnętrznym za ustaloną cenę rynkową. Zgodnie z Regulaminem wydawania pozycji książkowych, autorom publikacji przysługuje prawo do otrzymania nieodpłatnie od uczelni egzemplarzy autorskich. Liczba takich egzemplarzy jest zróżnicowana w zależności od rodzaju publikacji i wynosi:
• w przypadku rozprawy doktorskiej – 4 egzemplarze,
• w przypadku pracy habilitacyjnej – 20 egzemplarzy,
• w przypadku monografii, skryptu lub podręcznika – po 4 egzemplarze każdemu ze współautorów, jeśli ich liczba nie przekracza 4,
• w przypadku monografii wieloautorskiej lub pokonferencyjnej – po jednym egzemplarzu dla każdego autora.

Z autorami publikacji zawierane są również umowy, na mocy których zobowiązują się oni do przeniesienia na uczelnię autorskich praw majątkowych w zakresie niezbędnym do wydania publikacji – bez wynagrodzenia.

Uczelnia zadała następujące pytania:

1. Czy przekazywanie autorom przez wnioskodawcę egzemplarzy autorskich powoduje powstanie po stronie autorów przychodu ze źródła przychodów, o którym w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), tj. z tzw. innych źródeł przychodów?
2. Jak należy ustalić wartość przychodu powstającego po stronie autorów?
3. Czy na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania wartości egzemplarzy autorskich jako przychodu w informacjach o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11)?

W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i odstąpił od jego uzasadnienia prawnego. Stanowisko to było następujące:

„(…) Ad 1.
Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymanie egzemplarzy autorskich stanowi dla autora korzyść majątkową, która jest przychodem ze źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z tzw. innych źródeł przychodów).

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania ,,w szczególności”. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Do analizowanej kategorii przychodów należy zaliczyć również inne przychody niż wymienione wprost w cytowanym przepisie, a nieobjęte innymi kategoriami przychodów.

Wobec powyższego, przychodem z „innych źródeł” jest również „nieodpłatne świadczenie”, jeżeli nie jest ono związane z przychodami należącymi do źródeł wymienionych art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 63 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1231, z późn. zm., zwanej dalej Prawem autorskim), jeżeli umowa przewiduje sporządzenie egzemplarzy przeznaczonych do udostępnienia publiczności, twórcy należą się egzemplarze autorskie w liczbie określonej w umowie. Przy czym, zdaniem Wnioskodawcy bez znaczenia dla celów opodatkowania jest okoliczność, że prawo do takiego egzemplarza autorskiego wynika z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyłącza bowiem z opodatkowania tego rodzaju świadczenia.

Za powyższą argumentacją przemawia również fakt, że w Prawie autorskim oraz w Regulaminie brak jest ograniczeń twórcy w swobodzie dysponowania egzemplarzami autorskimi. Twórca może, według własnego wyboru, zachować je dla siebie, podarować innym osobom, a – hipotetycznie – nawet sprzedać.

Powyższe rozważania potwierdzają, że w związku z otrzymaniem egzemplarzy autorskich, po stronie autora, powstaje przysporzenie majątkowe, które stanowi przychód podatkowy.

W okolicznościach wynikających ze stanu faktycznego, przysporzenie to nie jest jednak ekwiwalentem świadczenia spełnianego przez autora na rzecz Wnioskodawcy. Z tego powodu przysporzenie to nie powinno być traktowane jako przychód z któregokolwiek ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W szczególności wartość przekazanych autorowi egzemplarzy nie powinna być traktowana jako wynagrodzenie za przeniesienie przez niego na Uczelnię autorskich praw majątkowych do dzieła. Umowa wydawnicza nie przewiduje w ogóle wynagrodzenia za przeniesienie tych praw. Regulamin wskazuje, że przekazanie egzemplarzy autorskich następuje nieodpłatnie. Regulamin nie wiąże również ilości egzemplarzy autorskich przekazywanych w konkretnym przypadku np. z obszernością danej publikacji, ale jedynie z jej rodzajem. Przekazanie tych egzemplarzy nie stanowi żadnej formy ekwiwalentu za przeniesienie praw majątkowych na Uczelnię. Podstawą prawną przekazania egzemplarzy autorskich jest przytoczony już powyżej art. 63 Prawa autorskiego oraz przywołane w stanie faktycznym postanowienia Regulaminu.

Skoro zatem po stronie autora powstaje przysporzenie majątkowe, a jednocześnie przysporzenie to nie daje się zakwalifikować do żadnej z kategorii przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to uzasadnione jest stwierdzenie, że stanowi ono przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy (tj. przychód z tzw. innych źródeł).

Ad 2.
Zdaniem Wnioskodawcy, wartość przychodu powstającego po stronie autorów należy ustalić na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania (art. 11 ust. 2 oraz 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W przypadkach będących przedmiotem wniosku egzemplarze autorskie przekazywane są nieodpłatnie. Skoro tak, to ich otrzymanie stanowi przychód z nieodpłatnego świadczenia. Dla określenia wartości tego świadczenia należy przy tym przyjąć reguły dotyczące świadczeń nieodpłatnych o charakterze rzeczowym (przedmiotem przekazania jest materialny egzemplarz np. książki). Powyższe podejście znajduje potwierdzenie w wydanej przez Ministra Finansów w dniu 5 lutego 2016 r. zmianie interpretacji indywidualnej (sygn. DD3.8222.2.451.2015.IMD).

Ad 3.
Jak wykazano powyżej, przekazanie egzemplarzy autorskich powoduje powstanie po stronie autorów przychodu opodatkowanego. Przychód ten jest przychodem z tzw. innych źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Skoro tak, to Uczelnia, na mocy art. 42a ust. 1 ww. ustawy, jest obowiązana sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu (PIT-11). W informacjach tych Uczelnia powinna wykazać wartość egzemplarzy autorskich jako przychód opodatkowany.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów