Ulga rehabilitacyjna: aparat słuchowy zmniejsza podatek

Przeczytaj także: Orzeczenie o grupie niepełnosprawności z MSWIA bez ulgi rehabilitacyjnej

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2008 r. wnioskodawczyni przeszła przeszczep wątroby. Na skutek przyjmowania leków immunosupresyjnych w 2010 r. doszło u niej do polekowego uszkodzenia słuchu. Od 2008 r. wnioskodawczyni ma przyznane orzeczenie o niepełnosprawności, a od 2014 r. posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym na stałe.

Przez kolejne lata stopniowo słuch zainteresowanej się pogarszał. W 2020 r. Wnioskodawczyni zakupiła aparaty słuchowe, wkładki douszne oraz baterie do aparatów, niezbędne jej do rehabilitacji i ułatwiające wykonywanie czynności życiowych, stosownie do posiadanej niepełnosprawności. Koszt własny (po dofinasowaniu z NFZ oraz MOPS) wnioskodawczyni związany z zakupem aparatów słuchowych wyniósł4 340 zł, a wkładek dousznych 80 zł. Zainteresowana zadała pytanie, czy poniesione przez nią wydatki na powyższe zakupy może rozliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z przepisem art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30cb i art. 30da-30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. pixabay.com

Ulga rehabilitacyjna na aparat słuchowy

Osobom niepełnosprawnym przysługuje tzw. ulga rehabilitacyjna, czyli prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków ponoszonych na cele rehabilitacyjne czy związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych. W katalogu odliczeń mieści się m.in. zakup aparatu słuchowego czy wkładek, jako sprzętu i urządzeń niezbędnych w rehabilitacji i ułatwiających wykonywanie czynności życiowych.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zostały wymienione w art. 26 ust. 7a ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych odliczeń określone zostały w ust. 7 i 7b-7g tego artykułu.

Stosownie do art. 26 ust. 7a pkt 3 ww. ustawy za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego.

W myśl art. 26 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Wysokość wydatków na cele określone m.in. w art. 26 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy - na mocy art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty.

Zgodnie z art. 26 ust. 7d ww. ustawy warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Natomiast stosownie do art. 26 ust. 7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:
1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
a. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
b. znaczny stopień niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
a. całkowitą niezdolność do pracy albo
b. umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, może być dokonane również w przypadku, gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r. (art. 26 ust. 7g ww. ustawy).

Zgodnie z art. 26 ust. 13a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Należy zaznaczyć, że katalog wydatków zawarty w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że odliczeniu podlegają jedynie te enumeratywnie w nim wymienione.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej. (…)

Możliwość odliczenia przez Wnioskodawczynię w ramach ulgi rehabilitacyjnej zakupu aparatów słuchowych, wkładek dousznych oraz baterii do aparatów należy w przedstawionym stanie faktycznym odnieść do art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że odliczeniu mogą podlegać wydatki na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego. Określenie „indywidualny sprzęt, urządzenia i narzędzia techniczne niezbędne w rehabilitacji” oznacza, że ustawodawca zalicza do nich wyłącznie urządzenia, narzędzia techniczne i sprzęt o indywidualnym charakterze, niezbędne w rehabilitacji osoby niepełnosprawnej i ułatwiające tej osobie wykonywanie czynności życiowych, których utrudnienie wykonywania wynika z niepełnosprawności.

W świetle powyżej wskazanych stwierdzeń należy uznać, że aparat słuchowy jest urządzeniem, którego typ, rodzaj oraz budowa opiera się na indywidualnym doborze uwzględniającym w szczególności stopień ubytku słuchu. Osobom niepełnosprawnym – niedosłyszącym ułatwia, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, wykonywanie czynności życiowych przez zapewnienie prowadzenia aktywnego i produktywnego życia. Tym samym spełnia kryterium urządzenia, o którym mowa w art. 26 ust. 7a pkt 3 ww. ustawy.

Przy czym należy wskazać, że częścią składową tego urządzenia jest system zasilania w postaci baterii. Ich brak powoduje, że aparat słuchowy jest niekompletny, a co za tym idzie nie spełnia swojej funkcji. Z tych względów należy przyjąć, że wydatek poniesiony na zakup baterii do aparatu słuchowego – stanowiących integralną część tego urządzenia – jest wydatkiem, o którym mowa w art. 26 ust. 7a pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto, koszt zakupu wkładek dousznych, z których korzystanie jest niezbędne przy używaniu przez Wnioskodawczynię aparatu słuchowego, również kwalifikuje się do wydatków, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz opisany we wniosku oraz jego uzupełnieniu stan faktyczny, należy stwierdzić, że wydatki na zakup aparatów słuchowych, wkładek dousznych oraz baterii do aparatów, które ułatwiają Wnioskodawczyni wykonywanie czynności życiowych, mieszczą się w dyspozycji art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Wnioskodawczyni może je odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej w wysokości faktycznie przez Nią poniesionej tj. w tej części, która nie została pokryta z otrzymanego dofinansowania. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów