Amortyzacja środka trwałego po jego istotnej modernizacji

Przeczytaj także: Budynek wybudowany na cudzym gruncie amortyzujemy liniowo

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka posiada w ewidencji środków trwałych budynek amortyzowany indywidualną, 10% stawką amortyzacji. Amortyzacja budynku zakończyła się w 2007 r.

W 2014 r. spółka wybudowała nowy budynek produkcyjny, a na starym budynku, po częściowej jego sprzedaży, rozpoczęła w 2018 r. prace budowlane, zmieniając jego przeznaczenie na budynek biurowy (na podstawie posiadanego pozwolenia na budowę).

Obecnie spółka zakończyła prace budowlane i uzyskała pozwolenie na użytkowanie budynku. O wartość nakładów poniesionych na modernizację zwiększyła wartość początkową budynku z 81,8 tys. zł do ponad 9,2 mln zł.

Zadano pytanie, czy po zakończeniu ulepszenia, które dziesięciokrotnie przewyższyło wartość początkową budynku, spółka winna amortyzować je 10% stawką amortyzacji? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1406 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Rostislav Sedlacek - Fotolia.com

Modernizacja środka trwałego nie wpływa na metodę amortyzacji

Raz wybraną metodę amortyzacji należy stosować do wybranego środka trwałego przez cały czas. Nie można jej zmienić nawet w przypadku modernizacji tego środka trwałego i nawet wówczas, gdy wartość takiej modernizacji istotnie przewyższa dotychczasową wartość początkową tego środka trwałego.

Warunkiem uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu jest istnienie pomiędzy nim, a osiągnięciem przychodu związku przyczynowo-skutkowego, czyli wykazanie, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu, jego zabezpieczenie lub zachowanie.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2000 r. zasady dotyczące dokonywania odpisów z tytułu zużycia środków trwałych (odpisów amortyzacyjnych) zawarte zostały w art. 16a - 16m ww. ustawy. Wcześniej kwestie związane z amortyzacją środków trwałych uregulowane były w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz.U. Nr 6, poz. 35, dalej : „Rozporządzenie”)

Zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy o CIT, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty
-o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Podobnie kwestię tą normowało Rozporządzenie w którym przyjęto, że za środki trwałe uznaje się, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1. nieruchomości (grunty, budowle i budynki, w tym także lokale będące odrębną własnością),
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty,
-o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze (§ 2 ust. 1 Rozporządzenia).

Stosownie do art. 16d ust. 2 ustawy o CIT, składniki majątku, o których mowa w art. 16a-16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 4.

Zgodnie z art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 16k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji, z zastrzeżeniem art. 16e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W myśl art. 16b ust. 13 ustawy o CIT, jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wartość początkową tych środków, ustaloną zgodnie z ust. 1 i 3-11, powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10 000 zł. Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10 000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.

Natomiast zgodnie z brzmieniem § 6 ust. 3 Rozporządzenia, jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu (przebudowie, rozbudowie, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji), wartość początkową tych środków, ustaloną zgodnie z ust. 1, 4a-7, 9-11 i 13-14, powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3.500 zł. Środki trwałe uważa się za ulepszone, jeżeli wydatki poniesione na przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację powodują wzrost ich wartości użytkowej w stosunku do tej wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.

Stosownie do art. 16h ust. 2 ustawy o CIT, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16l i 16ł, dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i-16k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji; wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Jak stanowi art. 16i ust. 1 ustawy o CIT, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j-16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1.

Z powyższych przepisów wynika, że amortyzacja podatkowa stanowi formę rozłożonego w czasie obniżenia kosztów podatkowych wartością używanych w prowadzonej działalności gospodarczej przedmiotów, które zużywają się w okresie dłuższym niż 1 rok (środków trwałych). Okres amortyzacji jest zwykle zbliżony do standardowego okresu użytkowania danego rodzaju środków trwałych, co znajduje odzwierciedlenie w wysokości stawek amortyzacyjnych wskazanych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiących załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Aby dany składnik majątku mógł zostać zaliczony do środków trwałych, musi stanowić własność lub współwłasność podatnika.

Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych stanowi Załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stawki amortyzacyjne przyporządkowane są do środków trwałych oznaczonych symbolami. Ich rozwinięcie znajduje się w Klasyfikacji Środków Trwałych, którą określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1864) będące rozporządzeniem wykonawczym do ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 649).

Do 31 grudnia 1999 r. Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych stanowił załącznik do Rozporządzenia.
Stosownie zaś do art. 16i ust. 5 ustawy o CIT, podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego(…)

Należy zauważyć, że środki trwałe wprowadzone do ewidencji środków trwałych przed 1 stycznia 2000 r. amortyzowane były w oparciu o stawki amortyzacyjne wynikające z regulacji obowiązujących w ówczesnym stanie prawnym, tj. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W związku z wejściem w życie ustawą z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2000 nr 104 poz. 1104), ww. rozporządzenie zostało uchylone.

W ustawie z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1999 r., nr 95 poz. 1101) określono zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, art. 16i ust. 1-6 można stosować także do środków trwałych oddanych do używania przed dniem 1 stycznia 2000 r. Akt ten jest do dnia dzisiejszego obowiązujący.

W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa, w powyższej kwestii wydano Pismo Podsekretarza Stanu Ministerstwa Finansów z dnia 10 lutego 2000 r. znak: PB H/448/00/10. W piśmie tym (pkt 1) Ministerstwo Finansów potwierdziło, iż (…) przepisy art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia wskazują, iż do środków i wartości oddanych do używania przed dniem 1 stycznia 2000 r. można stosować przepisy art. 16i ust. 1-6 ustawy oraz § 9 ust. 1 i 3-3e rozporządzenia. Oznacza to, iż podatnicy mają prawo wyboru w zakresie określonym tymi przepisami, do stosowania nowych lub kontynuowania dotychczasowych zasad.

Możliwość wyboru, o której mowa powyżej, nie dotyczy jednak metody amortyzacji, która (określona dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji) obowiązuje, zgodnie z art. 16h ust. 2 ustawy lub § 9 ust. 13 rozporządzenia, do pełnego zamortyzowania tego środka. Możliwość wyboru dotyczy natomiast stawek amortyzacyjnych stosowanych przy metodzie amortyzacji liniowej oraz współczynników podwyższających te stawki.

Jak wynika z wniosku, budynek, od którego Spółka dokonuje amortyzacji został wprowadzony do ewidencji środków trwałych przed 1 stycznia 2000 r. Spółka przyjęła indywidualną stawkę amortyzacyjną, przyjmując 10-letni okres amortyzacji (10% stawka amortyzacyjną). Spółka dokonała modernizacji budynku, przekształcając go w budynek biurowy i dokonała zwiększenia wartości środka trwałego. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że skoro Spółka wybrała indywidualną stawkę amortyzacyjną to zgodnie z powołanymi przepisami nie miała możliwości zmiany stosowanej wcześniej stawki amortyzacyjnej. Fakt, iż środek trwały został zmodernizowany i zwiększyła się jego wartość nie mają wpływu na zmianę zasad jego amortyzacji. Należy bowiem zauważyć, że wydatki na ulepszenie środka trwałego, przy spełnieniu warunków wskazanych w art. 16g ust. 13 ustawy o CIT w rzeczywistości powiększają wartość początkową środka trwałego, nie mogą one jednak powodować zmiany zasad amortyzacji danego (zmodernizowanego) środka trwałego tzn. nie skutkują zmianą zasad dokonywania odpisów amortyzacyjnych zatem i stawki amortyzacyjnej.

Mając na uwadze powyższe, Spółka powinna kontynuować zastosowaną wcześniej stawkę amortyzacyjną. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują zmiany stosowanych wcześniej stawek amortyzacyjnych tylko dlatego, iż środek trwały został poddany modernizacji. Zmodernizowany środek trwały jest tym samym środkiem trwałym, który istniał przed modernizacją. Nie ma zatem podstaw do zmiany zasad tej amortyzacji. A zatem Wnioskodawca zobowiązany jest do stosowania stawki amortyzacyjnej wybranej w momencie przyjęcia budynku do ewidencji środków trwałych, tzn. do kontynuowania amortyzacji tego budynku na takich samych zasadach jak dotychczas. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów