Kradzież towaru a prawo do odliczenia VAT

Przeczytaj także: Kradzież towarów nie wymaga korekty VAT-u?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca (spółka) prowadzi stacje paliw, na których sprzedaje paliwa, olej opałowy czy inne towary poza paliwowe i usługi dostępne w jego placówkach. W 2019 r. na jednej ze stacji paliw doszło do kradzieży paliwa oraz innych towarów handlowych przez osobę zobowiązaną do prowadzenia obsługi i pośrednictwa handlowego na podstawie umowy agencyjnej. Osoba ta miała założoną działalność gospodarczą, w ramach której realizowała zawartą umowę.

W toku jednej ze standardowych inwentaryzacji kontrolnych stwierdzono znaczny niedobór paliwa. Sprawa została zgłoszona na policję, zapadł w niej także prawomocny wyrok sądowy. Sprawcę czynu oskarżono o to, że: „W okresie od 2 lipca 2018 roku do 1 lutego 2019 roku w (...), gmina (...), województwo (...), działając z góry powziętym zamiarem w krótkich odstępach czasu, będąc zatrudnionym na stacji paliw (…) na podstawie umowy agencyjnej, dokonał zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy w różnych kwotach wynikających z różnicy pomiędzy sprzedanymi paliwami a stanem faktycznym czym działał na szkodę (..) Sp. z o.o. z/s w (..) podając straty w łącznej kwocie 143.362,83 zł., tj. o przestępstwo z art. 278 par. 1 k.k. z zw. z art. 12 par. 1 k.k.”

Zadano pytanie, czy spółka zachowuje prawo do odliczenia podatku VAT od towarów, które zostały skradzione? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy – przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. nanantachoke - Fotolia.com

Od skradzionego towaru można odliczyć VAT?

Kradzież towaru skutkuje tym, że przedsiębiorca już go nie sprzeda. Czy w związku z tym będzie musiał skorygować VAT odliczony przy jego zakupie? Fiskus wskazuje, że to zależy od konkretnej sytuacji. Jeżeli utrata towaru nastąpiła z przyczyn niezależnych od podatnika, zachowuje on prawo do odliczenia tego podatku.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy – w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy – kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Zatem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Podstawowym kryterium decydującym o prawie podatnika podatku od towarów i usług do odliczenia podatku naliczonego, zawartego w towarach i usługach, które zostały przez niego zakupione, jest wystąpienie związku pomiędzy podatkiem naliczonym przy nabyciu towarów i usług, a podatkiem należnym z tytułu wykonywanej przez podatnika działalności opodatkowanej.
Przedstawiona w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie art. 91 ust. 7 ww. ustawy, przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Na podstawie przepisu art. 91 ust. 7d ww. ustawy w przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.(…)

Jak wskazał Wnioskodawca w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z niedoborami spowodowanymi kradzieżą przez pracownika odpowiedzialnego materialnie za ich powstanie. Zdarzenie utraty towaru odbyło się bez wiedzy i woli Wnioskodawcy oraz z przyczyn od niego niezależnych. Ponadto z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym a towary, co do których następnie stwierdzono niedobory, były nabywane przez Wnioskodawcę z zamiarem wykorzystania ich do wykonywania czynności opodatkowanych.

W przedmiotowej sprawie należy odwołać się do powołanego przez Wnioskodawcę orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-37/95 pomiędzy Państwem Belgijskim a Ghent Coal Terminal NV, w którym Trybunał stwierdził (odwołując się do zasady neutralności podatku VAT), że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia podatku VAT zostaje zachowane.

W świetle powołanego wyroku TSUE należy stwierdzić, że w przypadku gdy zakup danego towaru przez Wnioskodawcę był dokonany z zamiarem wykorzystania tego towaru do czynności podlegających opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to pomimo utraty danego towaru z przyczyn niezależnych, tj. w sposób niezawiniony, czy jak to ujął Trybunał – „z powodów pozostających poza kontrolą podatnika”, jego prawo do odliczenia w związku z nabyciem tego towaru zostaje zachowane.
Zatem w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z niedoborami spowodowanymi kradzieżą dokonaną przez osobę zatrudnioną na stacji paliw na podstawie umowy agencyjnej. Wobec tego, niedobory te należy uznać za niezawinione przez Wnioskodawcę.

Wobec powyższego, w sytuacji utraty towaru z przyczyn niezależnych od Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem utraconych towarów zostaje zachowane, a co za tym idzie nie ma podstaw do dokonywania korekt odliczonego podatku. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów